'1.Dünya Savaşı ve Osmanlı Yahudileri' sergisi
500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesinin derlediği, Türkiye Cumhuriyeti topraklarında Yahudi kültürel mirasının bir döneminin anlatıldığı “Çanakkale Savaşı-1.Dünya Savaşı ve Osmanlı Yahudileri’’ isimli gezici belge sergisi, 18 Mart 2018 Çanakkale Zaferi etkinlikleri çerçevesinde 6. durak olarak, “Çanakkale Mekor Hayim Musevi Sinagog Vakfı “ Ev Sahipliğinde ve Maddi Desteği ile 15 Mart - 15 Nisan Tarihlerinde Çanakkale Mekor Hayim Sinagogu’nda (Havra) ziyarete açılacak. Sergide , yüzde 70’i yabancı kaynaklı olmak üzere toplamda 66 eser yer alacak. Eserlerin çoğu görsel materyal olmakla birlikte, görselleri tamamlar nitelikte 10 kadar metin, öykü panosu da bulunuyor. Oluşturulması yaklaşık bir buçuk yıl süren sergi çalışmasındaki görsel materyal ve öyküler, öncelikle bu coğrafya içerisinde yaşayan Yahudiler ve daha sonra ise yaşamlarını başka ülkelerde devam ettiren vatandaşlara yapılan duyurularla elde edildi.
“558 gayrimüslim asker şehit oldu”
Beş ana bölümden oluşan serginin yolculuğu, 1893 yılında Sultan 2’inci Abdülhamid’e gönderilen dilekçe ile Musevi toplumunun da askere alınması talebiyle başlıyor ve Sarıkamış’tan Çanakkale’ye hatta Galiçya’ya kadar her cephede yer alan, aynı coğrafyada yaşayan insanların, herhangi bir din, dil, etnik köken ayrımı yapmaksızın bir arada kendi vatanları uğruna hayatlarını feda edişleriyle son buluyor. Çanakkale Cephesi’nde, Osmanlı Ordusu’nda, Müslüman askerlerin yanında gayrimüslim askerler de savaşmış ve savaş meydanlarında 558 gayrimüslim asker şehit olmuştur. Çanakkale Savaşları’nın anlatımlarında Osmanlı Yahudileri göz ardı edilseler de vatanı için savaşmış ve can vermiş Yahudiler, sergimizde olduğu kadar, Çanakkale 18 Mart Üniversitesinden Doç. Dr. Mithat Atabay’ın yıllardır devam eden çalışmalarında da açık bir şekilde yer alıyor.
(Zeynep Kocaman)
