Viop, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nın kısaltılmış adıdır. Borsa İstanbul bünyesinde faaliyet gösteren bir piyasadır. Viop’ta sermaye piyasası araçları üzerine düzenlenmiş vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri ile diğer türev araçların elektronik ortamda alım satımı yapılır. Viop, yatırımcılara gelecekteki fiyat değişimlerine karşı korunma, kaldıraçlı işlem yapma, portföy çeşitlendirme ve arbitraj gibi avantajlar sunar. Viop’ta işlem yapmak isteyen yatırımcılar, hem bireysel hem de kurumsal olabilirler.
Viop’un yatırımcılara sağladığı pek çok avantaj vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:
Kaldıraç: Viop’ta yatırımcılar, teminatlarının belirli bir katına kadar işlem yapabilirler. Bu sayede küçük miktarda yatırımla büyük kazançlar elde edilebilir. Ancak kaldıraç, aynı zamanda riski de artırır. Bu nedenle yatırımcılar, kaldıraç kullanırken dikkatli olmalıdırlar.
Çift yönlü işlem: Viop’ta yatırımcılar, hem fiyatların yükselişine hem de düşüşüne yatırım yapabilirler. Böylece piyasanın her durumundan faydalanabilirler. Yatırımcılar, alım (long) veya satım (short) pozisyonu açarak, fiyat hareketlerinden kar elde edebilirler.
Riskten korunma: Viop’ta yatırımcılar, gelecekteki fiyat değişimlerine karşı bugünden işlem yaparak, risklerini azaltabilirler. Örneğin, döviz kurlarındaki dalgalanmalardan etkilenmek istemeyen bir yatırımcı, viop’ta döviz sözleşmesi alarak, kur riskini minimize edebilir.
Ürün çeşitliliği: Viop’ta yatırımcılar, farklı piyasa ve ürünlerde işlem yapabilirler. Viop’ta döviz, emtia, hisse senedi, endeks, kıymetli maden, enerji, faiz ve yabancı endeksler gibi pek çok ürün bulunmaktadır. Bu sayede yatırımcılar, portföylerini çeşitlendirebilir ve risklerini dağıtabilirler.
Arbitraj: Viop’ta yatırımcılar, aynı ürünün farklı piyasalarda oluşan fiyat farklılıklarından yararlanarak, risksiz kar elde edebilirler. Örneğin, bir yatırımcı, viop’ta hisse senedi sözleşmesi alırken, aynı anda spot piyasada hisse senedini satarak, fiyat farkından kazanç sağlayabilir.
Viop’ta işlem yapmak isteyen yatırımcıların, öncelikle bir aracı kurum seçmeleri ve viop müşteri hesabı açmaları gerekir. Aracı kurumlar, yatırımcılara viop işlemlerinde aracılık hizmeti verirler. Aracı kurumlar, aynı zamanda yatırımcılara viop hakkında bilgi, eğitim, analiz ve danışmanlık hizmeti de sunarlar. Aracı kurum seçerken, kurumun SPK lisansına sahip olması, komisyon oranları, teknolojik altyapısı, müşteri hizmetleri gibi kriterlere dikkat etmek gerekir.
Viop müşteri hesabı açtıktan sonra, yatırımcılar, aracı kurumun sunduğu platformlar üzerinden viop işlemlerini gerçekleştirebilirler. Viop işlemleri, internet üzerinden online olarak yapılır. Yatırımcılar, platformlarda viop sözleşmelerinin fiyatlarını, grafiklerini, derinliklerini, işlem hacimlerini ve diğer verileri takip edebilirler. Ayrıca platformlarda, alım satım emirleri verebilir, işlem geçmişlerini görebilir, teminat ve kar zarar durumlarını izleyebilirler.
Viop’ta işlem yaparken, yatırımcıların dikkat etmeleri gereken bazı noktalar vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:
Teminat: Viop’ta işlem yapmak için yatırımcıların, aracı kurumun belirlediği teminat tutarını hesaplarına yatırmaları gerekir. Teminat, viop sözleşmelerinin değerinin belirli bir oranıdır. Teminat tutarı, sözleşmenin türüne, fiyatına, vadesine ve piyasa koşullarına göre değişir. Teminat, yatırımcıların viop’ta işlem yapabilmesi için gerekli olan asgari tutardır. Teminat, aynı zamanda yatırımcıların olası zararlarını karşılamak için kullanılır. Teminat, nakit veya kıymetli evrak olarak yatırılabilir.
Marjin: Viop’ta marjin, yatırımcının pozisyon açmak için yatırması gereken teminat tutarıdır. Marjin, sözleşmenin başlangıç ve sürdürme marjini olmak üzere iki türlüdür. Başlangıç marjini, pozisyon açmak için gerekli olan minimum teminat tutarıdır. Sürdürme marjini ise, pozisyonu devam ettirebilmek için gerekli olan minimum teminat tutarıdır. Eğer yatırımcının hesabındaki teminat, sürdürme marjininin altına düşerse, aracı kurum yatırımcıya teminat tamamlama çağrısı yapar. Yatırımcı, teminatını tamamlamazsa, aracı kurum yatırımcının pozisyonunu kapatma hakkına sahiptir.
Emir: Viop’ta emir, yatırımcının alım veya satım yapmak istediğini belirten talimattır. Emirler, aracı kurumun platformu üzerinden elektronik olarak verilir. Emirler, fiyat, miktar, zaman, yöntem ve tür gibi özelliklere sahiptir. Emir türleri, piyasa, limitli, bekleyen, iptal edene kadar geçerli, gün içi geçerli, belli bir tarihe kadar geçerli gibi çeşitlilik gösterir. Emirler, piyasada eşleştiği takdirde işleme dönüşür. Emirler, yatırımcı tarafından iptal edilebilir veya değiştirilebilir.
Pozisyon: Viop’ta pozisyon, yatırımcının viop sözleşmesi alması veya satması sonucunda oluşan durumdur. Pozisyon, alım (long) veya satım (short) olabilir. Alım pozisyonu, yatırımcının viop sözleşmesini almasıdır. (Erhan Taylan)
