Propolis, arıların bitkilerden topladıkları reçine benzeri bir madde olup, kovanlarını korumak ve sterilize etmek için kullandıkları doğal bir arı ürünüdür. Propolis, içerdiği antioksidan, antibakteriyel, antiviral, antifungal ve antiinflamatuar bileşenler sayesinde insan sağlığına pek çok fayda sağlamaktadır. Ancak propolis kullanımında dikkatli olmak ve bazı durumlarda zararlı olabileceğini bilmek gerekir. Bu yazıda propolis nedir, nasıl kullanılır, faydaları ve zararları nelerdir gibi soruların cevaplarını bulabilirsiniz.
Arılar, propolisi üretmek için başta iğne yapraklı ağaçlar olmak üzere pek çok bitkinin gövde, yaprak, tomurcuk ve nektarlarından elde ettikleri maddeleri, kendi salgılarıyla biyokimyasal değişime uğratırlar. Oluşan reçinemsi madde propolistir. Propolis, antibakteriyel özelliği sayesinde kovanın hijyenini sağlamak ve reçinemsi özelliğiyle de kovanın savunmasını güçlendirmek için de kullanılır. Çoğunlukla koyu kahverengi olan propolisin rengi, toplandığı bölgeye göre şeffaf, kırmızı, sarı ve yeşil renklerde olabilir. Propolis, polen ve baldan farklı olarak B1, B2, C, E vitaminleri, çinko, bakır, demir, kalsiyum, magnezyum, sodyum ve potasyum gibi mineraller açısından da zengindir. Propolis, tarih boyunca insanlar tarafından ilaç olarak kullanılmıştır. Günümüzde ise kullanımının sağlığa olumlu etki yarattığına dair bazı bilimsel çalışmalar bulunur.
Propolis, farklı formlarda tüketilebilir. Bunlar arasında damla, sprey, kapsül, toz, krem, şurup ve şeker gibi seçenekler vardır. Propolis damlası, en yaygın kullanılan formdur. Genellikle günde 2-3 defa, 10-15 damla alınması tavsiye edilir. Dil altına damlatılarak veya bir miktar su ile karıştırılarak kullanılabilir. Propolis spreyi, boğaz ağrısı, öksürük, ağız yaraları ve uçuk gibi rahatsızlıklarda kullanılabilir. Günde 3 defayı geçmeyecek şekilde boğaza sıkılabilir. Propolis kapsülü, propolisin sıvı formuna göre daha kolay tüketilmesini sağlar. Günde 1-2 kapsül alınması yeterlidir. Propolis tozu, bal, yoğurt, süt veya meyve suyu gibi gıdalara eklenerek tüketilebilir. Günde 1-2 çay kaşığı alınması önerilir. Propolis kremi, cilt problemleri, yara, yanık, egzama, sedef, akne ve uçuk gibi durumlarda harici olarak kullanılabilir. Günde 2-3 defa temiz cilde sürülebilir. Propolis şurubu, özellikle çocuklar için uygun bir formdur. Bal, zencefil, limon, tarçın gibi malzemelerle hazırlanabilir. Günde 2-3 defa bir çay kaşığı alınabilir. Propolis şekeri, propolisin tadını sevmeyenler için alternatif bir seçenektir. Günde 2-3 adet emilebilir.
Propolisin insan sağlığına pek çok faydası vardır. Bunlardan bazıları şunlardır: