dyt.elifkavak@gmail.com
Özellikle son yıllarda sağlıklı beslenmenin sağlığa olumlu etkilerinden dolayı sağlıklı beslenme adına farkındalık oluşmaya başlanmasıyla birlikte insanlar beslenmelerine daha özen göstermeye başlamışlardır. Ancak sağlıklı gıdalara ve beslenmeye olan aşırı özen takıntı haline gelebilmesi sonucunda sağlık ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilmeye neden olabilir. Bu aşırı takıntılı duruma ‘’Ortoreksiya Nervoza‘’ denir ve bir yeme bozukluğu çeşididir. Ortoreksiya terimi ilk olarak 1997 yılında Bratman ve Knight tarafından sağlıklı beslenme takıntısını tanımlamak için kullanılmıştır.
Ortoreksiya Nervoza Nedir?
Ortoreksiya Nervoza’da kişiler sağlıklı beslenmeye gösterdiği özenin yetersiz ve eksik olabileceği konusunda endişe duygusu yaşayabilmektedirler. Sağlıklı beslenmeye olan bu aşırı saplantılı durum psikolojik ve sosyal ortamlarda rahatsızlıklara sebebiyet verebilmektedir.
Sağlıklı ve kaliteli gıda tüketimine gösterilen aşırı özen bu yeme bozukluğunun ana unsurudur. Ortorektik bireyin takıntısı yenilen yemeğin miktarı ile değil de içeriği ile ilgilidir. Yiyeceklerin saf ve katıksız olmasına takıntılı, yiyeceğin miktarına değil kalitesine hedeflenmektedirler.
Hazırlanan yemeğin hazırlanış aşamasında besin değerinin ne kadar azaldığını, tüketeceği süt ve süt ürünlerinin hormonlu hayvanlardan mı elde edildiğini, satın aldığı ürünlerin ömrünün uzatılması için koruyucu konuldu mu gibi soruların cevabı ortorektik bireyler için önemlidir. Bu bireyler bir ürün satın alırken bile o ürünlerin ambalajlarını çok uzun süre incelerler ve ürün etiketinin yeterli bilgi sunup sunmadığı gibi konularda tedirginlik yaşayabilirler. Yemeklerini bakır, çelik, granit gibi kaplarda pişirmeye bile özen gösterirler.
Ortoreksiya’da yemek seçiminde gösterilen aşırı hassasiyet önemli besin kısıtlamalarına neden olduğundan dolayı kişi genelde belirli yiyecekleri tükettiğinden dolayı makro ve mikro besin alımlarında yetersizlikler görülebilmektedir.
Ortoreksiya Belirtleri Nelerdir?
· Kişi zamanının çok büyük bir kısmını yiyecekler hakkında düşünerek geçirmektedir
· Sağlığını etkileyen katı diyetler uygulama
· Dışardan yemek yememeye özen gösterme ve eğer yemek zorunda kalırsa kaygı ve huzursuz hissetme
· Sağlıklı besin tüketememe korkusundan dolayı sosyal çevreye katılamama
· Paketli gıdaların içeriklerini aşırı derecede inceleme
Ortorektik Bireyler için öneri vermem gerekirse;
· Bireyler doğru beslenme konusunda profesyonel kişiler tarafından bilinçlendirilmeli
· Besin grupları hakkında ayrıntılı bir eğitim verilmeli
· Vücudumuzun gerek duyduğu makro ve mikro besinler hakkında bilgilendirilme yapılmalı
· Diyet kavramının geçici bir süre değil de hayatımız boyunca devam etmemiz gereken ihtiyaçlarımız doğrultusunda belirlenen bir beslenme modeli olduğu anlatılmalı
· Doğru ve sağlıklı beslenmeni temel amacını yani hastalıklardan korunmamızda en önemli faktörlerden biri olduğu vurgulanmalıdır.
Ortoreksiya Nervoza’nın ortaya çıkma sebepleri çok yönlüdür ve tedavisinin zorlayıcı olabileceği belirtilmektedir. Bu sebeple tedavi aşamasında ekibin içinde diyetisyenler ile birlikte doktor ve psikoterapistlerinde bulunmasında fayda olacaktır. Kişilerin ailesi ve çevresi ile iletişime geçilerek beslenme eğitimine yönlendirmek tedaviyi oldukça olumlu etkileyecektir.
Ortoreksiya Nervozalı bireylerin yeterince sağlıklı olmadığına inandığı, alımını sınırlandırdığı veya yemeği reddettiği gıdaların üzerine gidilerek gıdalarla yüzleşmesi tedaviye katkıda bulunabilmektedir.
