Kuruluş Osman dizisi, Osmanlı Devleti’nin kuruluş sürecini anlatan tarihi bir dramadır. Dizide, Anadolu’daki pek çok beylikle mücadele eden Osman Gazi’nin karşısına çıkan karakterlerden biri de Yakup Bey’dir. Yakup Bey, Germiyanoğulları Beyliği’nin hükümdarıdır. Türk’ün ve İslam’ın birliğine hizmet eden siyasi bir dehadır. Gözü karadır, kılıcını cesurca kendinden kalabalık ordulara doğrultur. Yakup Bey’in hayali devlet kurmak, sultan olmaktır. Bunun için sarayına alimleri doldurur. Ordusunu güçlendirir. Bir süre sonra Anadolu’nun hakimi Selçuklu Devleti’yle aynı güce sahip olur. Bu durum Yakup Bey’in kibrini besler. Kibri onun en büyük imtihanı olacaktır. Kendini her daim doğru, karşısında olanı da yanlış görür. Karşısında duranlara acımadan her türlü hamleyi yapar.
Germiyanoğulları Beyliği, Anadolu Selçuklu Devleti’nin çökmesi ve dağılmasıyla başlayan Anadolu Beylikleri döneminde Batı Anadolu’da Kütahya merkezli olarak kurulmuş bir beyliktir1. Germiyan adının anlamı Farsçada “sıcak” anlamına gelen germâ sözcüğünden, yine Farsçadaki çoğul üretme takısı -yân ile türetilmiştir. Germiyanoğulları, 13. yüzyılın sonlarına doğru Anadolu’da güçlenen beyliklerden biri olmuştur. Selçuklularla iyi ilişkiler kurmuş, Moğol istilasına karşı direnmiş, Bizans ve Haçlılarla savaşmıştır. Germiyanoğulları, sanat ve kültür alanında da önemli eserler vermiştir. Mimari, hat, tezhip, minyatür gibi alanlarda gelişmiştir. Germiyanoğulları’nın en ünlü eseri ise Mevlana Celaleddin Rumi’nin oğlu Sultan Veled’in mezarı olan Yeşil Kümbet’tir.
Yakup Bey, Germiyanoğulları’nın en güçlü hükümdarıdır. 1387-1390, 1402-1411 ve 1413-1428 tarihleri arasında üç defa Germiyanoğulları Beyi oldu. Babası Süleyman Şah öldükten sonra 1387’de hükümdarlığa geçen Yakub Bey 1390 yılına kadar ülkeyi hiçbir savaşa sokmadan idare etti. Osmanlı Devleti’nin 1389’da Haçlılarla yaptığı I. Kosova Savaşı’na giden Osmanlı padişahı I. Murad’a diğer Anadolu beyleri gibi yardımcı asker gönderdi. Başta Karamanoğulları olmak üzere, I. Murad’ın bu savaşta ölmesinden yararlanmak isteyen diğer Anadolu beyleri gibi Yakub Bey de harekete geçti ve ilk olarak kız kardeşinin çeyizi olarak Osmanlı topraklarına katılan yerleri istilaya başladı. Yıldırım Bayezid Rumeli işini yoluna koyduktan sonra hızla Anadolu’ya geçti. Saruhan, Aydın ve Menteşe taraflarındaki olayları yatıştırdıktan sonra Karamanoğulları’nın üzerine yürüdü. Eniştesinin iyi niyetlerle gelmediğini anlayan Yakub Bey, Yıldırım Bayezid’i bir takım hediyelerle karşıladı. Ancak Yıldırım onun bu hareketini samimi bulmadı ve kumandanı Hisar Bey ile birlikte tutuklatarak Rumeli’de İpsala Kalesi’ne hapsettiği gibi bütün Germiyan topraklarını da Osmanlı Devleti’ne kattı (1390).
Yakup Bey, 1402 yılında Timur’un Anadolu’ya gelmesiyle birlikte serbest bırakıldı. Timur, Yakup Bey’i Germiyanoğulları Beyliği’nin başına geçirdi. Yakup Bey, Timur’un desteğiyle eski topraklarını geri aldı. Ancak Timur’un ölümünden sonra Osmanlı Devleti yeniden toparlandı ve Germiyanoğulları üzerine yürüdü. Yakup Bey, 1411 yılında Osmanlı padişahı Çelebi Mehmed ile yaptığı savaşı kaybetti ve tekrar esir düştü. 1413 yılında Çelebi Mehmed’in ölümüyle birlikte tekrar serbest kalan Yakup Bey, Germiyanoğulları Beyliği’ni yeniden kurdu. Ancak bu sefer de Karamanoğulları ile mücadele etmek zorunda kaldı. 1428 yılında Karamanoğlu İbrahim Bey ile yaptığı savaşı kaybeden Yakup Bey, öldürüldü. Yakup Bey’in ölümünden sonra Germiyanoğulları Beyliği zayıfladı ve 1429 yılında Osmanlı Devleti tarafından tamamen ilhak edildi.
Kuruluş Osman dizisinde Yakup Bey karakteri, tarihte Germiyanoğulları Beyliği’nin en önemli hükümdarıdır. Yakup Bey, hem Osmanlı hem de Karamanoğulları ile savaşmış, devlet kurma hayaliyle yanmış, ancak sonunda hayal kırıklığına uğramıştır. Yakup Bey’in hayatı, Anadolu’daki beyliklerin çekişmesinin ve Osmanlı Devleti’nin yükselişinin bir simgesidir.
(Şerife Turhanlı)
