Tarsus, Akdeniz havzasının en eski ve en zengin kültürlerine ev sahipliği yapmış bir kenttir. Bu kentin tarihine tanıklık eden pek çok yapı vardır. Bunlardan biri de Kırkkaşık Bedesteni’dir. Bu yazıda, Kırkkaşık Bedesteni’nin tarihi, mimari özellikleri, restorasyonu ve bugünkü işlevi hakkında bilgi vereceğiz.
Kırkkaşık Bedesteni, 16. yüzyılda Ramazanoğulları Beyliği tarafından yaptırılmış bir kapalı çarşıdır. Ramazanoğulları, Mısır Memlük Sultanlığı’na bağlı bir Anadolu beyliğiydi. Tarsus, Ramazanoğulları’nın başkenti ve ticaret merkeziydi.
Kırkkaşık Bedesteni, Tarsus’un en önemli tarihi yapılarından biridir. Bedesten, Osmanlı döneminde ticaretin canlı olduğu bir yerdi. Burada kumaş, baharat, mücevher, halı, kitap gibi değerli eşyalar satılırdı. Bedestenin adı, dış cephesinde bulunan kaşık şeklindeki süslemelerden gelmektedir. Bu süslemeler, Ramazanoğulları’nın arması olarak da yorumlanmaktadır.
Kırkkaşık Bedesteni, 1978 yılında Kültür Bakanlığı tarafından koruma altına alınmıştır. Ancak, bedesten uzun yıllar bakımsız kalmış ve harap olmuştur. 2009 yılında, Tarsus Belediyesi ve Çukurova Kalkınma Ajansı’nın ortak projesiyle, bedesten restore edilmeye başlanmıştır.
Kırkkaşık Bedesteni, 40x40 metre boyutlarında, dikdörtgen planlı, iki katlı bir yapıdır. Bedestenin girişi, doğu cephesinde yer alan büyük bir kapıdır. Kapının üzerinde, Ramazanoğulları’nın yaptırdığına dair bir kitabe bulunmaktadır. Bedestenin içi, 16 adet kemerli sütunla dört bölüme ayrılmıştır. Her bölümde, 10 adet dükkan vardır. Bedestenin üst katı, ahşap bir çatıyla örtülmüştür. Çatının ortasında, ışık ve havalandırma sağlayan bir avlu bulunmaktadır.
Kırkkaşık Bedesteni’nin en dikkat çekici özelliği, dış cephesindeki kaşık şeklindeki süslemelerdir. Bu süslemeler, bedestenin her cephesinde 40 adet bulunmaktadır. Bu yüzden, bedestene Kırkkaşık Bedesteni denmektedir. Kaşık süslemeleri, Ramazanoğulları’nın arması olarak da yorumlanmaktadır. Bazı kaynaklara göre, kaşık süslemeleri, Ramazanoğulları’nın kurucusu olan Ramazan Bey’in lakabı olan “Kaşıkçı” ile ilgilidir. Bazı kaynaklara göre ise, kaşık süslemeleri, Ramazanoğulları’nın hayırseverliğini ve misafirperverliğini simgelemektedir.
Kırkkaşık Bedesteni, 2009 yılında, Tarsus Belediyesi ve Çukurova Kalkınma Ajansı’nın ortak projesiyle, restore edilmeye başlanmıştır. Restorasyon çalışmaları, 2012 yılında tamamlanmıştır. Restorasyon sırasında, bedestenin orijinal mimarisine sadık kalınmış, ancak modern bir görünüm kazandırılmıştır. Bedestenin içi, aydınlatma, klima, yangın alarmı gibi teknolojik donanımlarla donatılmıştır.
Kırkkaşık Bedesteni, restorasyonun ardından, Tarsus’un tarihi ve kültürel mirasını yansıtan bir mekân haline gelmiştir. Bedestenin içinde, Tarsus’un yöresel ürünlerinin, el sanatlarının, hediyelik eşyaların satıldığı dükkanlar bulunmaktadır. Ayrıca, bedestenin üst katında, Tarsus’un tarihini, kültürünü, sanatını, doğasını anlatan bir müze vardır. Müzede, Tarsus’un ünlü kişilerinin, eserlerinin, olaylarının yer aldığı panolar, maketler, fotoğraflar, videolar sergilenmektedir.
Kırkkaşık Bedesteni, Tarsus’un en çok ziyaret edilen yerlerinden biri olmuştur. Bedesten, hem yerli hem de yabancı turistlerin ilgisini çekmektedir. Bedesten, Tarsus’un tarihi dokusunu koruyan, kültürel değerlerini yaşatan, ekonomik kalkınmasına katkı sağlayan bir simge haline gelmiştir.
Kırkkaşık Bedesteni, Tarsus’un en önemli tarihi yapılarından biridir. 16. yüzyılda Ramazanoğulları Beyliği tarafından yaptırılmış olan bedesten, dış cephesindeki kaşık şeklindeki süslemeleriyle dikkat çekmektedir. Bedesten, 2009-2012 yılları arasında restore edilmiş ve Tarsus’un tarihi ve kültürel mirasını yansıtan bir mekân haline gelmiştir. Bedesten, Tarsus’un tarihini, kültürünü, sanatını, doğasını tanıtmak isteyenler için mutlaka görülmesi gereken bir yerdir.
(HABER MERKEZİ)
