Mülkiyet hakkından sonra gelen en geniş ayni hak olan intifa hakkı, bir malın kullanma ve faydalanma yetkisini belirli bir kişiye tahsis eden bir haktır. Bu hak sayesinde, intifa hakkı sahibi malın gelirlerini elde edebilir, kira alabillir ve malın tüm faydalarından yararlanabilir. Fakat intifa hakkı sahibinin malın mülkiyet hakkı bulunmaz.
İntifa hakkı, 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 794. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre intifa hakkı, taşınır ve taşınmaz mallar, haklar veya bir mal varlığı üzerinde kurulabilir. İntifa hakkı sahibi, malın kullanma ve faydalanma yetkisine sahip olurken, malın mülkiyeti intifa hakkını kuran kişiye ait olmaya devam eder.
İntifa hakkı, gerçek kişilere ve tüzel kişilere verilebilir. İntifa hakkı kurmak için ahliyetli olmak gerekir. Yani, intifa hakkı kuracak ve intifa hakkı alacak kişilerin akıl ehliyetine sahip olması gerekir.
İntifa hakkı, tescil yoluyla kurulur. Taşınır mallarda intifa hakkı zilyetliğin devri ile, alacaklarda alacağın devri ile, taşınmazlarda ise tapu kütüğüne tescil ile kurulur.
İntifa hakkı sahibinin bazı sınırlamaları bulunur. Bu sınırlamalar şunlardır:
İntifa hakkı, farklı sebeplerle sona erebilir. Bu sebepler şunlardır:
Mülkiyet hakkı, bir malın tüm haklarını (kullanma, faydalanma, tasarruf) kapsar. İntifa hakkı ise bir malın sadece kullanma ve faydalanma haklarını kapsar.
İntifa hakkı devredilemezken, kullanımının devredilebilirliği mümkündür. Bu, intifa hakkı sahibi, malın kullanma ve faydalanma yetkisini başkasına devredebilir demektir.
Ancak, bu durum için bazı şartlar vardır:
Örnek: Bir kişi, sahip olduğu bir evi kızı Fatma'ya intifa hakkı kurarak verebilir. Fatma da bu evi kiracıya kiralayabilir. Bu durumda, Fatma intifa hakkının kullanılmasını kiracıya devretmiş olur.
İntifa hakkı miras yoluyla geçebilir. İntifa hakkı sahibi öldüğünde, intifa hakkı mirasçılarına geçer. Mirasçılar, intifa hakkını kendi aralarında paylaşabilirler veya bir mirasçıya devredebilirler.
İntifa hakkı, sözleşmeyle sona erdirilebilir. İntifa hakkı sahibi ve malik, intifa hakkının sona ermesi konusunda anlaşabilirler. Bu anlaşma yazılı olarak yapılmalıdır.
İntifa hakkı, 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 794. maddesi ve devamındaki maddelerde düzenlenmiştir. Bu maddelerde intifa hakkının kurulması, sınırları, sona ermesi ve diğer hususlar detaylı bir şekilde ele alınmaktadır.
(ATİLLA AKIN)