İhbar tazminatı nedir, nasıl hesaplanır, kimler alabilir?

İşten çıkarılan veya istifa eden çalışanların merak ettiği konulardan biri de ihbar tazminatıdır. İhbar tazminatı nedir, nasıl hesaplanır, kimler alabilir, hangi durumlarda ödenir gibi soruların cevaplarını bu yazımızda bulabilirsiniz.

İhbar Tazminatı Nedir?

İhbar tazminatı, işveren veya işçinin iş sözleşmesini feshetmeden önce karşı tarafı mağdur etmemek adına gereken bildirimi yapmaması durumunda işçi veya işveren tarafından ödenen bedele denir. İhbar tazminatı, iş kanununda belirtildiği gibi işçiyi ve işvereni ilgilendiren bir durumdur. Belirsiz süreli iş sözleşmesi feshedilirken kanuni bildirim süreleri ile ilgili koşulu yerine getirmeyen taraf, bildirim süresine ait ücret tutarında tazminat ödemekle yükümlüdür.

İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

İhbar tazminatının hesaplanmasında, işçinin çalıştığı süre ve brüt ücreti dikkate alınır. İhbar süreleri 6 aydan az çalışmış olanlar için 2 hafta, 6 ay-1,5 yıl çalışmış olanlar için 4 hafta, 1,5-3 yıl çalışmış olanlar için 6 hafta, 3 yıldan fazla çalışmış olanlar için de 8 hafta olarak belirlenmiştir3. Bu süreler asgaridir ve sözleşme yoluyla arttırılabilir. İhbar tazminatı tutarı, ihbar süresine karşılık gelen brüt ücretin günlük bölümü ile çarpılır. Örneğin, 3 yıldan fazla çalışmış bir işçinin brüt ücreti 5.000 TL ise, ihbar tazminatı tutarı (5.000/30) x 56 = 9.333 TL olur. İhbar tazminatından damga vergisi ve gelir vergisi kesintisi yapılır ve tavan tutarı da yoktur.

Kimler İhbar Tazminatı Alabilir?

İhbar tazminatına hak kazanmak için belirli şartlar vardır. Bunlar şöyle sıralanabilir:

İşçinin belirsiz süreli bir iş sözleşmesi ile çalışması gerekir. Belirli süreli iş sözleşmelerinde ihbar tazminatı söz konusu değildir.
İşçinin deneme süresini tamamlamış olması gerekir. Deneme süresi içinde fesih durumunda ihbar tazminatı ödenmez.
İşçinin kendi isteğiyle istifa etmesi veya işverenin haklı bir sebeple fesih yapması halinde ihbar tazminatı ödenmez.
İşçinin kendi isteği dışında işten çıkarılması veya işverenin haklı olmayan bir sebeple fesih yapması halinde ihbar tazminatı ödenir.
İşverenin bildirim süresine uymadan iş sözleşmesini feshetmesi halinde ihbar tazminatı ödenir.
İşçinin bildirim süresine uymadan istifa etmesi halinde ihbar tazminatını işverene ödemesi gerekir.
İhbar Tazminatında Dikkat Edilmesi Gerekenler

İhbar tazminatının doğru şekilde hesaplanması ve ödenmesi için bazı noktalara dikkat etmek gerekir. Bunlar şunlardır:

İş sözleşmesinin feshinde yazılı bildirim yapılması zorunludur. Bildirimde fesih nedenleri açıkça belirtilmelidir.
Sürenin tamamı boyunca iş ilişkisi sürdürülmesi zorunlu değildir. Örneğin, 2 hafta süresince bir işçiyi çalıştırmanız gerekiyorsa 10 gün çalıştırıp 4 gün ihbar tazminatı ödeyebilirsiniz.
İşveren ihbar tazminat süresini içeren ücreti çalışanın maaşından yasal olarak kesemez. İşveren bildirim süresine ait ücreti nasıl ödeyeceğini (peşin, taksit gibi) çalışan ile anlaşarak iş sözleşmesini feshedebilir.
İhbar tazminatı, kıdem tazminatından bağımsızdır. Bu yüzden kıdem tazminatı alan bir işçi hak ediyorsa ihbar tazminatı da alabilir.