Zeytinyağı fiyatlarındaki yükseliş sürüyor. İki yıl önce 60-80 lira aralığında olan zeytinyağı, geçen yıl 150 lira seviyesine, bu yıl da 300 lira ve üzeri seviyelerine çıktı. Kış sezonu için öngörü ise zeytinyağı fiyatının 700-800 lira civarında olabileceği yönünde. Pandemi dönemi ile birlikte, doğal ve sağlıklı beslenmeye yönelik ilgi artarken, sağlıklı gıdanın ilk akla gelen ürünlerinden biri de zeytinyağı… Bu yıl yaşanan rekolte düşüklüğü, az yağış alması, girdi fiyatlarındaki artış ve bağlı pek çok ürüne gelen zamlar, zeytinyağı fiyatlarını da artırdı. Buna göre asit oranı 0.8 ve altı olan naturel sızma zeytinyağı 400 lira, 0.8 ve 2.0 aralığındaki asit oranına sahip naturel zeytinyağı 350 ve asit oranı 2.0 ile 3.0 arasındaki naturel birinci zeytinyağı ise 300 liradan satışa sunuluyor. Erken hasat sızma zeytinyağının ise 600’dan satıldığı görülüyor. Zeytinyağı fiyatındaki yükselişi Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi Başkanı Dr. Mustafa Tan ile Yemek Kültürü Araştırmacısı ve Slowfood İda Kurucularından Hasan Açanal’a sorduk. Tan ve Açanal, fiyatların normal olduğunu, birçok ürünün bu sürede zamlandığını, zeytinyağı fiyatlarına yönelik “pahalı” ifadelerinin gerçeği yansıtmadığını dile getirdiler.
Zeytinin Akdeniz bölgesinde yetiştiğini ifade eden Yemek Kültürü Araştırmacısı Hasan Açanal, İspanya, İtalya, Yunanistan, Tunus ve Türkiye’nin, dünyada üretilen zeytinin yüzde 90’ını ürettiklerini dile getirdi. Doğal olması ve sağlıklı yaşama yönelimin artması nedeni ile zeytinyağının diğer sıvı yağ ve margarine oranla daha fazla ilgi görmeye başladığını söyledi. Türkiye’de Ege, Kuzey Ege ve Akdeniz bölgesinde yoğun olarak zeytin ve zeytinyağı üretimi yapıldığını dile getiren Açanal, “Zeytinyağı da elbette ki mevcut ekonomik sorunlardan etkilenen sektörlerden birisidir. İş gücü başta olmak üzere maliyetlerin artması zeytinyağı fiyatlarını etkilemiştir elbette. Ancak sağlıklı ve doğal gıdaya ulaşmada önemli bir etken olan zeytinyağının bugünkü fiyatları ve öngörülen fiyatları hak ettiğini düşünüyorum” dedi.
1990’larda ortalama 1 litre olan kişi başı tüketimin bugün 2 litre ve üzerinde olduğunu söyleyen Açanal, talebin giderek arttığını, artan talebin de fiyatlara yansıdığını söyledi. Açanal, “Enflasyonun çok yüksek olduğu ve krizin olduğu bir ortamda, zeytinyağını tek başına suçlayabilir miyiz? Orada biraz dikkatli olmamız gerekiyor. Domates de üç-dört misli arttı, akaryakıt da o kadar arttı. Zeytinyağı, artan her şeyin arasında, daha fazla mı arttı ona da bakmamız lazım. İyi ürüne olan talep yükseliyor, talep yükseldikçe fiyatı artıyor. Ama fiyatın yükselmesi, talebi azaltmıyor” dedi.
Zeytinyağının, zeytin üretimine bağlı olarak rekoltesi ortaya çıkan bir ürün olduğunu söyleyen Açanal, bu yıl hem rekolte düşüşü olduğunu hem de az yağış alınması nedeni ile daha az yağ elde edildiğini söyledi. Açanal, “Zeytinyağı doğal bir ürün olduğu için, ne kadar zeytin tarımı yapabiliyorsanız, o kadar yağ elde ediyorsunuz. Zeytinin “var yılı”, “yok yılı” diye bir özelliği var. Bir yıl bol ürün elde ediyorsunuz, diğer yıl daha az alıyorsunuz. Az aldığınız yıl fiyatlar biraz daha yüksek oluyor. Bu sene, hem “yok yılı” olduğu, hem de hiç yağmur yağmadığı ve zeytinler küçük kaldığı için daha az yağ üretiliyor olacak. Ama terazinin diğer tarafında ise, az yağmur aldığı için de kalitesi daha yüksek olacak. Az ve kaliteli bir yağ üretilecek, fiyatı da tabiki önceki yıllara göre yüksek olacak” ifadelerini kullandı.
Türkiye'de toplam 180 bin ton zeytinyağı rekoltesinin beklendiğini söyleyen Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi Başkanı Dr. Mustafa Tan ise stoklarda kalan 180 bin ton zeytinyağı ile birlikte 360 bin ton zeytinyağı olacağını söyledi. Birçok ürüne zam gelirken, zeytinyağı fiyatının konuşuluyor olmasını “spekülatif” olarak değerlendiren Tan, “Üretici maliyetleri hesaba katılıyor mu? Sadece zeytinyağı mı zamlandı? Zeytinyağı dışında son dönemde fiyatı artan birçok ürün var. Böylesi bir ortamda sadece zeytinyağı fiyatının konuşulmasını spekülatif olarak değerlendiriyorum. Bu halkı, zeytinyağından soğutmak için yapılıyor. Zeytinyağı parlayan bir yıldız, fiyatı da nereye gidecekse oraya gider” dedi. Tan, “Zeytinyağının içinde ona verilen emeği, işgücünü, üreticinin maliyetlerini hesaba katmadan yapılan bu söylemler art niyetlidir. Bugün konuşmamız gereken zeytinyağının fiyatı mı yoksa doğal ve sağlıklı gıdaya ulaşabilme olmalıdır” ifadelerine yer verdi.
(Seçkin Sağlam)
