Duran: “Kira artışının TÜFE’ye endeksli olması normal”

Kira artışında 2 senedir uygulanan yüzde 25'lik sınır uygulaması sona erdi. Uygulamanın sona ermesiyle birlikte kiralarda yeniden tüketici enflasyonu (TÜFE) belirleyici olacak. Kira artış oranı, on iki aylık ortalama enflasyona göre belirlenecek. Ev sahipleri ile kiracılar, zam belirleme döneminde 12 aylık ortalama enflasyonu dikkate alacak.

Çanakkale özelinde 1+1 daire kiralarının 10 bin TL'nin üzerine çıktığı görülürken, TÜFE artışıyla zamlanacak olan evler, kiracıların belini bükebilir. ARTI Gayrimenkul Broker’ı Emrah Duran, kira artışında yüzde 25’lik sınırın kaldırılmasını gazetemize değerlendirdi. Çanakkale’de kiraların, pandemi sürecinde başlayan artışının enflasyonla birlikte devam ettiğini belirtti. Duran, Haziran döneminde tayinler, okulların kapanması ve üniversite sonuçlarının açıklanmasıyla birlikte barınma ihtiyacının arttığını ifade etti. Duran ayrıca, fiyat belirlemede mal sahiplerinin taleplerinin etkili olduğunu söyledi.

Çanakkale yerele baktığımız da kiralar hakkında ne düşünüyorsunuz?

Kiralar Çanakkale’de Türkiye’de olduğu gibi pandemi sürecinde başlayan yükselme vardı enflasyon da buna eklenince barınma ihtiyacından dolayı kiralar yükselmeye devam ediyor.

Sizce de kiralarda artış var mı?

Kiralarda artış var. Özellikle Haziran döneminde tayinlerin açıklanması ve okulların kapanması ardından üniversite sonuçlarının açıklanmasıyla barınma ihtiyacı çok ciddi bir hale geliyor dışardan gelen öğrencilerde talep artığı için talep artıkça fiyatlar artar

Şuan baktığımızda Çanakkale’de 1+1 dairenin fiyatı neredeyse 10 bini aştı bu durum normal mi?

Şöyle bakmak lazım 10 bini aştı değil de 10 binin altında 1+1 daire kalmadı. Ama amortif süreçlere bakmak lazım, bugün 2 milyon liraya 1+1 alıyorsunuz. 10-12 bin liraya kiraya vererek bunun amorti etmesini bekliyorsunuz, bundan dolayı kiralar daha da yükselecektir.

Çanakkale halkı bu artışa yönelik size veya emlak sektörüne çok fazla şikayete geliyor mu?

Çok fazla şikayet geliyor çünkü sonuçta biz emlakçılar olarak arabuluculuk yapıyoruz, başkasının malını başkasına kiralıyoruz, satıyoruz. Evet biz ekspertiz çalışması yapıyoruz ama mal sahibi bizim yaptığımız ekspertiz çalışmasını belirlediğimiz fiyatı beğenmediği takdirde çalışmayarak başka firmaya gidiyor. İster istemez bazı şartlarda komisyon almak zorunda kalıyorsunuz. Çevresel olarak da ‘emlakçılar fiyat yükseltiyor’ deniliyor. Hayır, emlakçılar daha çok işin satılmasını, daha çok kar almasına bakar ama mal sahibi rakamı yükseltir.

Bir emlakçı olarak hem sizin hem de vatandaşın memnun kalacağı ortak bir çözüm var mı?

Kira artışına son iki senede yüzde 25 sınırı getirildi ama her şeyin fiyatı arttı. Kiracıyla mal sahibini karşı karşıya getirdi. Yasalar da yeteri kadar koruyucu olmadığı için -ulusal haberlerde çok fazla görmüşüzdür- kiracı ile mal sahibi arasında çıkan kavgalar, ölüm kavgalarına kadar gitti.

1 Temmuz 2024 itibarıyla yüzde 25 sınırlanması kalktı sizce doğru bir şey miydi?

İki yıl boyunca bunu kısıtlamak zaten yanlıştı eğer kısıtlama yapılacaksa enflasyonun uygulandığı diğer kalemlerde de kısıtlama yapılması gerekiyordu. Burada sadece mal sahibi bütün enflasyonun yükümlülüklerinden çıkamazdı. Kira artışının şuan TÜFE’ye endeksli olması normal çünkü marketten aldığınız su bile bugün ile yarın arasındaki fark varken siz kira artışını belli bir standartta tutamazsınız.

Peki bu sınır kalktı, farklı bir çözüm getirebilir mi?

Herhangi bir çözüm getirilemez sadece şu olabilir, piyasadaki satış rakamlarına müdahale etmek konusunda adım atılabilir ama serbest piyasa ekonomisine sahip olduğumuz bu ülkede maalesef satış rakamlarına müdahale edemiyorsunuz.

İlk sınır getirdiğinde vatandaş nasıl karşıladı?

Vatandaş, ‘beni ilgilendirmez beni bağlamaz’ dedi.

Sınır kalktıktan sonra sizce vatandaş daha mı memnun oldu?

Hayır vatandaş memnun değil ama en azından şu var, art niyeti kişiler için söylüyorum, bundan 3 sene önce bin liraya girdiği evin kirası yüzde 25 zamla beraber 2 bin lira olmuş enflasyona oranla normalde 16 bin olması gerekiyordu.

Esenler’de inşaat firmaları devam ediyor bazıları faaliyete geçti bu kira artışına herhangi bir çözüm olacak mı?

Bugün Esenler’de ortalama 3+1 dairenin fiyatı 5-6 milyon civarında böyle fiyatlı bir dairenin kirasını 20 bin lira olabilir mi.

Bir emlakçı olarak vatandaşı mutlu etmek için ne yapılmalı?

Vatandaş hiçbir zaman tam anlamıyla memnun olmaz ekonomideki çarklar yerine oturmadığı sürece normale dönmediğimiz sürece bu sorun çözülmeyecek.

Çanakkale deyince öğrenci şehri olarak geçiyor en azından öğrenciler için bir istisna yapılabilir mi?

Bunu sadece devlet yapabilir. Bununla ilgili herhangi bir konuşma da yok. Önümüzdeki yıllarda en büyük sorun su ve barınma ihtiyacı olacak.

Temmuz ayı artış oranı açıklandı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Haziran ayı enflasyon kararıyla birlikte, kira artışlarını etkileyen 12 aylık TÜFE rakamları da netleşmiş oldu. Temmuz ayı kira artış oranı, yüzde 65,07 olarak uygulanacak.

(Sevi Gözay Uğurlu)