Boşanma, evlilik birliğinin sona ermesi anlamına gelen hukuki bir işlemdir. Boşanma kararı, yalnızca hakim tarafından verilebilir. Boşanmak isteyen kişi veya kişiler, boşanma sebeplerini ve delillerini belirterek yazılı bir dilekçe ile yetkili aile mahkemesine başvurarak boşanma davası açabilirler. Boşanma davası açmak için Türk Medeni Kanunu’nda belirtilen boşanma sebeplerinden birinin varlığı gerekir. Bu sebepler şunlardır:
Boşanma davası açmak için eşlerin en az bir yıl evli kalmış olması da şarttır. Ancak bu süre, hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış veya akıl hastalığı gibi ağır sebeplerde aranmaz. Boşanma davası açmak için eşlerin Türk vatandaşı olması da gerekmez. Eğer eşlerden biri veya her ikisi de yabancı uyruklu ise, Türkiye’de boşanma davası açabilirler.
Boşanma davası açmak için aşağıdaki belgelerin hazırlanması gerekir:
Boşanma davasının nasıl açılacağı bakımından anlaşmalı ve çekişmeli boşanma davaları birbirinden farklıdır. Anlaşmalı boşanmada eşler arasında hem boşanmaya hem de boşanmanın sonuçlarına (nafaka, mal paylaşımı, velayet vb.) ilişkin mutabakat vardır. Çekişmeli boşanmada ise eşler arasında boşanmaya veya boşanmanın sonuçlarına ilişkin anlaşmazlık vardır.
Anlaşmalı boşanma davası açmak için eğer eşi Türkiye’de ikamet ediyorsa eşi ile birlikte mahkemeye giderek dava dilekçesini vermesi yeterlidir. Eğer eşi Türkiye’de ikamet etmiyorsa o zaman avukat tutarak dava dilekçesini mahkemeye sunması gerekir. Anlaşmalı boşanma davası açmak için eşlerin en az bir yıl evli kalmış olması ve boşanmanın sonuçlarına ilişkin bir protokol hazırlamış olması şarttır. Anlaşmalı boşanma protokolü, eşlerin nafaka, mal paylaşımı, velayet, çocukların soyadı gibi konularda nasıl anlaştıklarını gösteren bir belgedir. Anlaşmalı boşanma davası açıldıktan sonra mahkeme, eşleri bir duruşmaya çağırır. Duruşmada eşlerin boşanmaya ve protokole rıza gösterdikleri teyit edilir. Hakim, eşlerin iradelerinin serbestçe oluştuğundan emin olursa boşanma kararı verir. Anlaşmalı boşanma davası genellikle 2-3 ay içinde sonuçlanır.
Çekişmeli boşanma davası açmak için eğer eşi Türkiye’de ikamet ediyorsa o zaman avukat tutarak dava dilekçesini mahkemeye sunması gerekir. Eğer eşi Türkiye’de ikamet etmiyorsa o zaman avukat tutarak dava dilekçesini mahkemeye sunması veya e-devlet üzerinden dava dilekçesini göndermesi gerekir. Çekişmeli boşanma davası açmak için eşlerin en az bir yıl evli kalmış olması ve Türk Medeni Kanunu’nda belirtilen boşanma sebeplerinden birine dayanması şarttır.
Çekişmeli boşanma davası açıldıktan sonra mahkeme, davalı tarafa dava dilekçesini tebliğ eder. Davalının eline ulaşan tebligat tarihi önemlidir, tebligat tarihinden itibaren dava dilekçesine cevap için yasal süre başlar. Dilekçeler aşamasında dava dilekçesi, cevap dilekçesi, cevaba cevap dilekçesi ve ikinci cevap dilekçesi sunulur. Dilekçeler aşamasının tamamlanmasından sonra ön inceleme duruşması yapılır. Bu duruşmada ilk itirazlar karara bağlanır ve savunma ve davanın genişletilmesi yasağı başlar. Bu da dava ve cevap dilekçelerinde bahsedilmeyen hususların artık ileri sürülemeyeceği anlamına gelir.
Ön inceleme duruşmasından sonra tahkikat aşamasına geçilir. Tahkikat aşamasında dava konusu olaylar, deliller, şahitlikler toplanır. Son olarak hüküm duruşmasına çıkılır ve hakim kısa kararını açıklar. Kararın gerekçelendirilerek taraflara tebliğinden sonra istinaf ve temyiz aşamaları başlar. Bu yollar tüketildiğinde ise dava dosyası kapanmış olur. Çekişmeli boşanma davası genellikle 6-12 ay arasında sonuçlanır.
Boşanma davasının masrafı, davanın türüne, süresine, avukat ücretine ve harçlara göre değişir. Anlaşmalı boşanma davasının masrafı çekişmeli boşanma davasına göre daha azdır. Boşanma davasının masrafını oluşturan unsurlar şunlardır:
Avukat tutulması halinde avukat ücreti ödenmesi gerekir. Avukat ücreti, avukatın talebine, davanın niteliğine ve süresine göre değişir. Avukat ücreti için Türkiye Barolar Birliği tarafından belirlenen asgari ücret tarifesi bir referans olabilir. 2023 yılı için anlaşmalı boşanma davasında asgari avukat ücreti 6.000 TL, çekişmeli boşanma davasında ise 9.000 TL olarak belirlenmiştir. Ancak bu ücretler avukatın takdirine göre artabilir veya azalabilir.
Boşanma davası açmak için mahkemeye harç ödenmesi gerekir. Harçlar, davanın türüne ve konusuna göre değişir. 2023 yılı için anlaşmalı boşanma davasında harç 1.200 TL, çekişmeli boşanma davasında ise harç 2.400 TL olarak belirlenmiştir. Ancak bu harçlar, dava konusu olan mal varlığına veya nafaka talebine göre artabilir veya azalabilir.
Çekişmeli boşanma davasında tanık dinletilmesi halinde tanık masrafları ödenmesi gerekir. Tanık masrafları, tanığın sayısına, mesafesine ve duruşma gününe göre değişir. Tanık masrafları için Türkiye Barolar Birliği tarafından belirlenen asgari ücret tarifesi bir referans olabilir. 2023 yılı için tanık başına asgari masraf 100 TL olarak belirlenmiştir.
Boşanma davası açıldıktan sonra davalı tarafa tebligat yapılması gerekir. Tebligat masrafları, tebligatın türüne, sayısına ve adresine göre değişir. Tebligat masrafları için Adalet Bakanlığı tarafından belirlenen tarife bir referans olabilir. 2023 yılı için tebligat başına asgari masraf 20 TL olarak belirlenmiştir.
Boşanma davası nasıl açılır sorusunun cevabını veren bu yazıyı okuyarak, boşanma sürecine ilişkin bilgi sahibi olabilirsiniz. Boşanma davası açmadan önce iyi düşünmeniz, eğer mümkünse eşinizle anlaşmanız ve profesyonel bir avukattan yardım almanız tavsiye edilir. (Yunus Erzincanlı)
