Adıyaman’ın yöresel kıyafetlerle donatılan ahşap bebekleri Besi Bebek, hem kültürel mirası yaşatıyor hem de kadınların ekonomik gücünü artırıyor.
Besi Bebek, Adıyaman’ın özgü bir el sanatı ürünüdür. Bebeklerin el, ayak ve baş kısımları ahşaptan yapılır. Kumaşları ise el dokuma, kök boyama ve ipek kumaşlardan oluşur. Bebeklerin giyim tarzı, Adıyaman’ın kırsal bölgelerinde yaşayan kadınların geleneksel kıyafetlerini yansıtır. Bebeklerin ismi, bu sanatı başlatan Zahide Durmaz Akar’ın anneannesinin adı olan Besi’den gelir.
Besi Bebek yapımı, 50 ayrı aşamadan oluşur. Her bebek üç günde tamamlanır. Bebeklerin el, ayak ve baş kısımları ahşap torna makinesinde şekillendirilir. Kumaşlar ise el dokuma tezgahlarında dokunur. Kök boyama tekniği ile renklendirilen kumaşlar, bebeklere uygun olarak kesilir ve dikilir. Bebeklerin baş bağlama şekilleri, hangi köyden, hangi aileden ve hangi aşiretten olduklarını gösterir. Bebeklerin yüzleri ise boya ile çizilir.
Besi Bebek, Adıyaman’ın kültürel değerlerini yansıtan bir el sanatıdır. Binlerce yıllık Türkmen geleneğini yaşatan bebekler, hem yerli hem de yabancı turistlerin ilgisini çeker. Bebekler, Adıyaman’ın tanıtımına katkı sağlar. Ayrıca, Besi Bebek yapımı, kadınların ekonomik bağımsızlıklarını kazanmalarına yardımcı olur. Besi Bebek projesi, TOGEM, Halk Eğitim Merkezi ve İş-Kur işbirliği ile yürütülür. Proje kapsamında 20 kadın, Besi Bebek yapmayı öğrenir ve gelir elde eder. Besi Bebek, kadınların el emeği ile kültürü geleceğe taşıdığı bir başarı öyküsüdür.
Besi Bebekler, Adıyaman’ın Tarihi Oturakçılar Pazarı’nda satılır. Pazarın tek kadın esnafı olan Zahide Durmaz Akar, Besi Bebeklerini hem yerel hem de ulusal pazarlara sunar. Ayrıca, Besi Bebekler, internet üzerinden de sipariş edilebilir. Besi Bebeklerin fiyatı, boyutuna ve kumaşına göre değişir. Ortalama olarak, bir Besi Bebek 100 TL civarında satılır.
Besi Bebek, sadece Türkiye’de değil, dünyada da tanınmaya başladı. Bebekler, New York Üniversitesi’nde tez konusu oldu. İstanbul Teknik Üniversitesi’nde öğrencilere sınav sorusu olarak soruldu. Hala araştırma ve ödev konusu olarak işlenmektedir. Besi Bebek, Milliyet gazetesinde de yer aldı. Gazetede, Besi Bebek kültürünün gelenekten geleceğe nasıl aktarıldığı anlatıldı. Besi Bebek, Adıyaman’ın gururu oldu.
(HABER MERKEZİ)
