Beşeri Kalkınma Endeksi’nde 15. sıradayız

İnsan refahının, gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH) gibi finansal odaklı göstergelerin sağladığından daha kapsamlı bir ölçüsünü sağlamak amacıyla oluşturulan İl Seviyesindeki Beşeri Kalkınma Endeksi 2018-2022 verileri Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklandı.

Beşeri Kalkınma Endeksi nedir?

Beşeri Kalkınma Endeksi, 1990 yılından bu yana Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından yaşam beklentisi, eğitim ve gelir olmak üzere üç alt bileşenin hesaplanması ile oluşuyor.

0 ile 1 arasında bir değer alan Beşeri Kalkınma Endeksi’nde, 0,8 ve üzerindeki değerler "çok yüksek beşeri kalkınma" seviyesini, 0,7 ile 0,8 arasında olması "yüksek beşeri kalkınma" seviyesini, 0,55'in altında olması ise ilgili ülkenin "düşük beşeri kalkınma" seviyesinde yer aldığını gösteriyor.

2023’e kadar UNDP tarafından ülke düzeyinde üretilen endeks değerleri, ortalama eğitim süresi ve muhtemel eğitim süresi göstergelerinin ilk kez 2023 yılında TÜİK tarafından yayımlanması ile birlikte, kurum tarafından üretilebilir hale geldi.

Türkiye İstatistik Kurumu 24 Mart 2025 (bugün) tarihli yayımladığı haber bülteni ile ülke seviyesinin yanı sıra il seviyesini de resmi istatistik olarak yayımlayarak, söz konusu endeksin milli politikalara yön vermesini amaçlıyor.

Çanakkale listede 15. Sırada

Kurum tarafından yayımlanan verilere göre Çanakkale, 0,855’lik endeks değeri ile beşeri kalkınma endeksinin en yüksek olduğu 15. şehir oldu.

Beşeri kalkınma endeksinin en yüksek olduğu il Ankara oldu

2022 yılında il düzeyinde en yüksek beşeri kalkınma endeksine sahip iller sırasıyla şöyle: Ankara 0,891, İstanbul 0,886, Kocaeli 0,886, İzmir 0,870, Muğla 0,867, Yalova 0,866, Eskişehir 0,864, Antalya 0,863, Bolu 0,862, Tekirdağ 0,862, Bilecik 0,861, Tunceli 0,861, Bursa 0,856, Kırklareli 0,856, Çanakkale 0,855, Artvin 0,854, Erzincan 0,853, Kırıkkale 0,852.

Beşeri kalkınma endeksi en düşük olan il 0,748 ile Ağrı olurken, bu ili Şanlıurfa, Van, Muş ve Bitlis izledi.

Çanakkale’nin 2018-2022 yılları arasındaki beşeri kalkınma endeksi artışlarının toplam yüzdesi 0,9.

Beşeri kalkınma endeksinin son 5 yılda en çok arttığı il %4,1 Kilis olurken, onu %4,0 ile Şırnak, %3,9 ile Çankırı ve Hakkâri ve %3,8 ile Ağrı takip ediyor.

Aynı dönemde %0,2 ile Trabzon, %0,1 ile Ordu, %0,03 ile Rize ve %0,02 ile Karabük ise endeksin düşüş gösterdiği iller sıralamasının ilk beşinde yer alıyor.