Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreterliği, dünyanın en prestijli ve zorlu diplomatik görevlerinden biridir. BM Genel Sekreteri, BM’nin baş idari görevlisi olarak, uluslararası barış ve güvenliği korumak, insan haklarını savunmak, insani yardım sağlamak ve küresel işbirliğini teşvik etmek gibi sorumluluklar üstlenir. BM Genel Sekreteri aynı zamanda BM Güvenlik Konseyi, BM Genel Kurulu, BM Ekonomik ve Sosyal Konseyi ve diğer BM organları arasında koordinasyonu sağlar. BM Genel Sekreteri, beş yıllık bir dönem için BM Güvenlik Konseyi tarafından önerilir ve BM Genel Kurulu tarafından onaylanır. Bir kişi en fazla iki dönem için seçilebilir.
BM’nin şu anki Genel Sekreteri Antonio Guterres’tir. Guterres, 1 Ocak 2017’de göreve başladı ve 18 Haziran 2021’de ikinci dönem için tekrar seçildi. Guterres, Portekiz’in eski başbakanı, Sosyalist Enternasyonal’in eski başkanı ve UNHCR’in eski yüksek komiseridir. Guterres, BM’nin karşı karşıya olduğu küresel sorunlara çözüm bulmak için çalışacağını söyledi.
Antonio Guterres, 30 Nisan 1949’da Portekiz’in başkenti Lizbon’da doğdu. Fizik ve elektrik mühendisliği eğitimi aldı ve akademisyen olarak çalıştı. 1974’te Karanfil Devrimi’nden sonra siyasete atıldı ve Sosyalist Parti’ye katıldı. 1992’de Sosyalist Parti’nin genel sekreteri oldu. 1995’te partisinin seçimleri kazanmasıyla Portekiz başbakanı oldu. İki dönem başbakanlık yaptıktan sonra 2002’de istifa etti.
Guterres, 1999-2005 yılları arasında Sosyalist Enternasyonal’in başkanlığını yaptı. Bu görevi sırasında küresel adalet, demokrasi ve insan hakları konularında çalışmalar yürüttü. 2005’te BM Mülteciler Yüksek Komiserliği’ne seçildi. Bu görevi sırasında dünyadaki mülteci krizleriyle ilgilendi ve mültecilerin korunması, yerleştirilmesi ve entegrasyonu için çaba gösterdi.
Guterres, 2016’da BM Genel Sekreterliği’ne aday oldu. Güvenlik Konseyi’nde yapılan altı gizli oylamada en çok destek alan aday oldu. Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi olan ABD, Rusya, Çin, Fransa ve İngiltere’nin de veto hakkını kullanmadan onayladığı Guterres, 13 Ekim 2016’da Genel Kurul tarafından oy birliğiyle BM Genel Sekreterliği’ne seçildi. Guterres, 1 Ocak 2017’de görevi Ban Ki-moon’dan devraldı.
Guterres, BM Genel Sekreterliği’nde ilk döneminde iklim değişikliği, sürdürülebilir kalkınma, cinsiyet eşitliği, insan hakları, terörle mücadele, nükleer silahsızlanma, pandemi ve insani krizler gibi konulara odaklandı. Guterres, BM’nin reformu için de çalıştı ve BM’nin daha şeffaf, hesap verebilir, etkin ve katılımcı olmasını amaçladı.
Guterres, 2021’de ikinci dönem için tekrar aday oldu. Güvenlik Konseyi’nde yapılan iki gizli oylamada da tek aday olarak destek aldı. Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesinin de veto hakkını kullanmadan onayladığı Guterres, 18 Haziran 2021’de Genel Kurul tarafından oy birliğiyle ikinci dönem için BM Genel Sekreterliği’ne seçildi. Guterres, ikinci döneminde de BM’nin karşı karşıya olduğu küresel sorunlara çözüm bulmak için çalışacağını söyledi.
Antonio Guterres’in siyasi kariyeri, Portekiz’in iç ve dış politikasında önemli bir rol oynadı. Guterres, Sosyalist Parti’nin genel sekreteri olarak partiyi yeniden yapılandırdı ve seçim zaferlerine taşıdı. Guterres, Portekiz başbakanı olarak ekonomik büyüme, sosyal adalet, eğitim reformu ve Avrupa Birliği ile ilişkiler gibi alanlarda başarılı politikalar uyguladı. Guterres, Sosyalist Enternasyonal’in başkanı olarak da dünyanın farklı bölgelerindeki sosyal demokrat partileri bir araya getirdi ve küresel sorunlara ortak çözümler aradı.
Guterres, siyasi kariyerinin yanı sıra insani kariyerine de önem verdi. Guterres, BM Mülteciler Yüksek Komiserliği’nde on yıl boyunca mültecilerin haklarını savundu ve mülteci krizlerine müdahale etti. Guterres, BM Genel Sekreterliği’ne seçildiğinde, BM’nin tarihinde bu göreve gelen ilk eski başbakan ve ilk eski mülteciler yüksek komiseri oldu.
Antonio Guterres, Roma Katolik’tir. İlk evliliğini 1972’de Luísa Amélia Guimarães e Melo ile yaptı. Bu evlilikten Pedro ve Mariana adında iki çocuğu oldu. Eşi Luísa 1998’de kanserden öldü. Guterres, 2001’de Catarina de Almeida Vaz Pinto ile ikinci evliliğini yaptı.
Antonio Guterres, Portekizce’nin yanı sıra İngilizce, Fransızca ve İspanyolca bilmektedir. Hobileri arasında yüzme, okuma ve müzik dinleme vardır.
