Antep Fıstığı hakkında verebileceğimiz ilk bilgi, sakızağacıgiller ailesinden bir meyve olmasıdır. Ülkemiz içerisinde bulunan Gaziantep ilinde çok yetişen antep fıstığı adını bu ilimizden almıştır. Yeni dikilen Antep Fıstığı, 10 yaşına geldiğinde ürün vermeye başlar. Ağaç başına ortalama 10 kg. ürün vermektedir. Ortalama ömrü ise 100-150 yıl arasındadır. Bölge insanının önemli geçim kaynağı olan fıstık, Ağustos ayı sonu ile Eylül ayında mahsul verir.
İnsanlık tarihi boyunca pek çok farklı isimle anılan Antep Fıstığı, Altın Ağacı veya Yeşil Altın olarak da bilinmektedir. Bu sıfatlarla anılmasının nedeni ise kısa sürede iyi gelir sağlaması ve üreticilerine yüksek kazanç sağlamasıdır. Antep Fıstığı pastalardan dondurmalara, tatlılardan tuzlulara kadar birçok yiyeceğin önemli bir hammaddesidir. Tarih boyunca ülkemizde yetişen Antep Fıstığı, eski çağlardan bu yana yeşil ya da sarı karışımı renkte olabilmektedir. Bu özel yemiş, eski çağlarda kralların sofraların da yer almıştır. Bu yemişin Roma’ya ilk girişi ise miladi birinci yüzyılda, o zamanın Suriye Valisi Vitellius tarafından gerçekleştirilmiştir. Sonraları İspanya’ya ve ardından İtalya, Sicilya, İspanya, Güney Fransa ve Kuzey Afrika’ya yayılan Antep Fıstığı yüzyıllar boyunca insanların damaklarında lezzetli izler bırakmıştır.
Sağlıklı bir yemiş olarak antep fıstığı, B6 vitamini, iyi bir protein, vitamin, lif ve antioksidan, magnezyum, demir, kalsiyum, fosfor ve manganez mineralleri kaynağı olarak fayda sağlamaktadır. Günümüzde sıklıkla tatlılara ve yemeklere görsellik ve lezzet katmak için de kullanılabilmektedir. Toplum olarak kuruyemiş çeşitlerinin ülkemizdeki yeri oldukça değerlidir. Kuruyemişin eşlik ettiği sohbetlerimiz, dizilerimiz ya da sevdiklerimiz ile bir araya geldiğimiz vakitler her birimiz için güzel bir ikram yiyeceğidir. Her zaman diyetlerin tatsız tuzsuz geçtiğini düşünür, enerji verecek ama kalorisi çok yüksek olmayan yiyecekler ararız. Fakat bu pek de kolay ve mümkün olmaz. Ama Antep Fıstığı, içerdiği vitamin ve mineraller sayesinde yeteri kadar enerji vererek kilo vermek amaçlı yapılan diyetlere enerjisi açısından olumlu bir katkı sağlayabilmektedir.
Antep Fıstığı sadece yetişkinler değil, aynı zamanda çocuklar için de oldukça faydalıdır. Gelişme çağındaki çocukların içerisinde fosfor barındırması bakımından zihinsel ve bedensel gelişimleri için de Antep Fıstığı tüketmeleri faydalıdır. Hem yetişkinler hem de çocuklar için günde bir avuç Antep Fıstığı tüketmek protein açısından vücut ihtiyaçlarını karşılamaya katkı sağlar. İçerisinde bulunan lif miktarını da göz önünde bulundurursak Antep Fıstığı kas sağlığı ve kuvveti için çok önemlidir. Vücuttaki kasların yanı sıra kalp kaslarının gelişimi için de son derece etkilidir. Antep Fıstığı tatlı tuzlu demeden her şeye yakışan, mutfaklarımızda bolca kullanmayı sevdiğimiz, zengin lezzetlerimizi daha bir zengin yapan bir besindir. İlk olarak antep fıstığı dendiğinde kuruyemiş olarak tüketilmesi dışında aklımıza gelen yiyecekten bahsedecek olursak kuşkusuz bu fıstıklı baklava olur. Bazı yörelerde ceviz kullanılarak da yapılabilen baklavanın asıl orijinalinin antep fıstığı ile yapıldığı bilinmektedir. Simit kebabı, içli köfte, kremalı mantar çorbası, tavuklu pilav, peynirli şekerli börek, katmer, zerdeli sütlaç, üzüm sucuğu gibi yöresel gıdalarda kullanıldığı gibi, helva, çikolata ve lokum sanayisinde de ürüne değer katan bir yemiştir.
(ERHAN TAYLAN)
