Protein Kaçağı Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Protein, vücudumuzun temel yapı taşlarından biridir. Kan, kas, kemik, deri, saç, tırnak gibi pek çok dokunun yapısında bulunur. Böbrekler, kanımızdaki proteinleri süzerek vücut için gerekli olanları geri tutar ve gereksiz olanları idrar yoluyla atar. Ancak bazı durumlarda, böbreklerin filtre sisteminde bozulma olur ve idrarda normalden fazla protein atılır. Bu duruma protein kaçağı ya da proteinüri denir. Protein kaçağı, hem yetişkinlerde hem de çocuklarda görülebilen bir rahatsızlıktır. Protein kaçağı, geçici ya da kalıcı olabilir. Geçici protein kaçağı, genellikle iyi seyirli olup ciddi bir böbrek rahatsızlığına işaret etmez. Kalıcı protein kaçağı ise genel olarak ağır böbrek rahatsızlıklarında ve sistemik sorunlarda ortaya çıkar. Protein kaçağı, tedavi edilmediği takdirde böbrek yetmezliği, kalp hastalıkları, yüksek tansiyon, ödem, kan pıhtılaşması gibi komplikasyonlara neden olabilir. Bu nedenle, protein kaçağına neden olan faktörlerin belirlenmesi ve uygun tedavinin uygulanması önemlidir.

Protein Kaçağı Neden Olur?

Protein kaçağı, pek çok faktöre bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Bu hasar sık sık böbrekte yer alan küçük kan damarları arasında meydana gelmektedir. Glomerül denilen bu yapılar, böbrekten geçen kanı süzer ve gereksiz maddelerin idrar sayesinde atılmasını sağlar. Vücut için gerekli olan şeyleri ise kanda bırakır. Kan damarından vücut dokusuna karşı aşırı sıvı difüzyonu engellenir. Yani sonuç olarak bu sıvı dengesi korunur. Glomerüller hasara uğradığı zaman proteinin fazla bir şekilde atılmasına izin verir ve protein kaçağı meydana gelir. Protein kaçağında böbrek filtre sisteminde sızıntı vardır. Bu sızıntı idrar yoluyla büyük bir miktarda protein kaybı ile sonuçlanır. Protein kaybı sonucunda sıvı vücut dokularına geçmesi ile birlikte kol, yüz, bacaklarda ödem meydana gelir. İlk olarak göz kapaklarına bu durum yansır. Bunların yanı sıra diğer nedenler şu şekildedir:

• Diyabet böbrek hastalıkları, böbrekte hasara yol açabilmektedir.
• Minimal değişiklik hastalık, çocuklarda sık sık görülen protein kaçağı nedenleri arasında bulunur. Bu hastalık böbreklerin işlevinde bozukluğa sebep olur. Böbrek dokusu incelenmeye alındığında ise normale yakın ya da normal bir yapıda görülür. Bu hastalıkta böbreğin neden fonksiyon bozukluğa uğradığı tespit edilmez.
• Amiloidoz, amiloid proteini adı verilen maddenin organ içerisinde birikmesi nedeniyle ortaya çıkar.
• Yüksek tansiyon, böbrek damarlarında daralma ve hasara yol açarak protein kaçağına neden olabilir.
• Böbrek iltihabı, enfeksiyon, taş, kist, tümör gibi böbrek hastalıkları, böbrek dokusunda hasara neden olarak protein kaçağına sebep olabilir.
• Lupus, romatoid artrit, sarkoidoz gibi otoimmün hastalıklar, böbreklerin iltihaplanmasına ve hasar görmesine neden olarak protein kaçağına yol açabilir.

Protein Kaçağı Belirtileri Nelerdir?

Protein kaçağına bağlı olan pek çok belirti bulunur. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Yorgunluk hissi
• İştah kaybı olması
• Vücut ağırlığında artış yaşanması
• Göz kapaklarında, karında ve bacaklarda şişlik (ödem)
• İdrarda kan (hematüri)
• Köpüklü idrar
• Baş ağrısı
• Eklem ağrısı
• Karın ağrısı ve ishal
• İdrar yolu enfeksiyonu
• Kan basıncında artma
• Saçlarda matlık
• Tırnak diplerinde soluklaşma
• Deride döküntü

Protein Kaçağı Nasıl Tedavi Edilir?

Protein kaçağı tedavisi, altta yatan nedenlere göre değişiklik gösterir. Öncelikle, protein kaçağına neden olan hastalığın tanısı konulmalı ve uygun tedavi planı oluşturulmalıdır. Bu amaçla, idrar tahlili, kan tahlili, böbrek ultrasonu, böbrek biyopsisi gibi tetkikler yapılabilir. Protein kaçağı tedavisinde genel olarak şu yöntemler uygulanabilir:

• Protein kaçağına neden olan hastalığın tedavisi: Diyabet, yüksek tansiyon, böbrek iltihabı, amiloidoz, otoimmün hastalıklar gibi hastalıkların tedavisi için ilaç tedavisi, diyet tedavisi, cerrahi tedavi gibi yöntemler kullanılabilir.
• Protein kaçağına yönelik tedavi: Protein kaçağına bağlı olarak ortaya çıkan ödem, yüksek tansiyon, kan pıhtılaşması gibi sorunların tedavisi için diüretik ilaçlar, antihipertansif ilaçlar, antikoagülan ilaçlar gibi ilaçlar verilebilir.
• Protein kaçağına önleyici tedavi: Protein kaçağına neden olan faktörlerden kaçınmak, protein kaçağının ilerlemesini ve komplikasyonlarını önlemek için önemlidir. Bu amaçla, şu önlemler alınabilir:
• Düzenli olarak idrar ve kan testleri yaptırmak
• Kan şekeri ve tansiyonu kontrol altında tutmak
• Protein, sodyum, potasyum, fosfor gibi besin öğelerinin alımını sınırlamak
• Yeterli miktarda su içmek
• Sigara ve alkol kullanmamak
• Fiziksel aktiviteyi artırmak
• Stresten uzak durmak