Panenka penaltısı, futbolda penaltı atışı yaparken oyuncunun güçlü bir vuruş bekleyen kalecinin üzerinden hafifçe topu aşırtarak gol atmaya çalıştığı özel bir tekniktir. Teknik, 1976 Avrupa Şampiyonası finalinde Batı Almanya’ya karşı ilk kez kullanan Çekoslovak oyuncu Antonín Panenka’nın adını almıştır. O zamandan beri panenka penaltısı futbolda popüler ve tartışmalı bir hareket haline gelmiştir, çünkü başarılı bir şekilde uygulamak için beceri, zamanlama ve cesaret gerektirir.
Panenka penaltısı, kalecilerin penaltı atıcısı topa vurmadan önce kalede bir tarafa dalma eğilimini kullanarak yapılan bir tekniktir. Topu kalede sol veya sağ köşeye şutlamak yerine, panenka penaltısı yapan oyuncu kaleciye yönlenmişken topu nazikçe kaldırır. Top daha sonra kalede ortaya düşer ve kaleciyi çaresiz ve utandırır.
Panenka penaltısı riskli ve zarif bir teknik olarak kabul edilir, çünkü muhteşem bir gol veya rezil bir kaçırışla sonuçlanabilir. Eğer kaleci kaleden ortada kalır veya topu yakalamak veya savuşturmak için yeterince hızlı tepki verirse, panenka penaltısı yapan oyuncu aptal ve savurgan görünebilir. Ancak, eğer kaleci topun uzaklaştığı yöne dalar ve topu durduramazsa, panenka penaltısı yapan oyuncu kendinden emin ve zeki görünebilir.
Panenka penaltısını Antonín Panenka buldu, eski bir Çekoslovak futbolcu ki Bohemians Prag ve Rapid Wien takımlarında ofansif orta saha olarak oynadı. En çok 1976 Avrupa Şampiyonası finalinde Belgrad’da Batı Almanya’ya karşı attığı belirleyici penaltı vuruşuyla tanınır.
Maç uzatmalardan sonra 2-2 bitti ve penaltılara gitti. Her iki takımın da ilk üç penaltısı başarıyla atıldı. Sonra Jurkemik Çekoslovakya için attı ve Uli Hoeneß Batı Almanya için kaçırdı. Panenka Çekoslovakya için beşinci ve son penaltıyı atmaya geldi. Eğer atarsa ülkesi için kupayı kazanacaktı. Bunu olağanüstü bir şekilde yaptı: o sakin bir şekilde dünyanın o zamanın en iyi kalecilerinden biri olan Sepp Maier’in üzerinden topu aşırttı, ki o soluna dalmıştı. Panenka’nın cesur ve parlak penaltısı Çekoslovakya’nın ilk ve tek Avrupa şampiyonluğunu garantiledi.
Panenka’nın 1976’daki orijinal penaltısından beri pek çok oyuncu onun tekniğini çeşitli yarışmalarda tekrarlamaya çalıştı. Bazıları başardı, bazıları başaramadı. İşte ünlü panenka penaltısı örnekleri:
(Damla Yeltekin)
