Yaz aylarının gelmesiyle birlikte idrar yolu iltihabı vakalarında artış gözlemleniyor. Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Tunç Özdemir, bu enfeksiyonlara karşı önemli uyarılarda bulundu. Özellikle okulların kapanması, havaların beklenenden önce ısınması ve uzun bayram tatilinin etkisiyle tatil bölgelerinde yoğunluk artmış durumda. Sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi de idrar yolu enfeksiyonlarının görülme sıklığını artırıyor.
Prof. Dr. Tunç Özdemir, “İdrar yolu enfeksiyonu, ortak kullanılan tuvaletler, yetersiz hijyen, uzun süre idrar tutma, deniz, ortak kullanılan sauna ve havuz gibi birçok yerden bulaşabilir. İdrar yolu enfeksiyonu hijyenik olmayan ortamlardan bulaşabilir fakat kişiden kişiye bulaşmaz. Uygunsuz koşullara sahip havuzlar enfeksiyona neden olabilir veya zemin hazırlayabilir” şeklinde konuştu.
İdrar yolu enfeksiyonu, üriner sistemin herhangi bir yerinde mikroorganizmaların neden olduğu, vücutta en sık görülen ikinci enfeksiyon türüdür. Kadın, erkek ve çocuklarda görülebilen bu enfeksiyonlar, toplum sağlığı için önemli bir problem oluşturuyor. Basit bir şekilde tanı konulabilen idrar yolu enfeksiyonları, bazı durumlarda başka hastalıkları taklit ederek tanıyı güçleştirebilir ve doğru analiz ve tedavi edilmediği takdirde sık tekrarları ile diğer organ ve sistemleri etkileyebilir.
Prof. Dr. Özdemir, enfeksiyonların tuttuğu bölgeye göre isimlendirildiğini belirtti:
• Sistit: Mesane enfeksiyonu.
• Üretrit: İdrarı mesaneden dışarı taşıyan tüpün enfeksiyonu.
• Piyelonefrit: Böbrek enfeksiyonu.
• Prostatit: Erkeklerde prostat enfeksiyonu.
Kadınlarda idrar yolu enfeksiyonları erkeklere göre daha sık görülür. Kadınların %10'u her yıl, %60'ı ise yaşamları boyunca en az bir kez sistit atağı geçirirler. Bunun nedeni, kadınların üretrasının kısa olması ve dış ortamdaki bakterilerin kolayca mesaneye ulaşabilmesidir.
Yaşlılarda ve menopoz sonrası kadınlarda idrar yollarının normal yapısal bütünlüğünün bozulması, idrar yolu enfeksiyonu riskini artırır. Cinsel olarak aktif kadınlar ve doğum kontrol yöntemi olarak diyafram ve spermisidal krem kullananlar da risk altındadır. Erkeklerde ise sünnet mutlak koruyucu bir faktördür. Diyabet, yapısal veya fonksiyonel idrar yolu anormallikleri, nötropeni veya ileri HIV enfeksiyonu gibi bağışıklık sistemini baskılayan durumlar da risk faktörleri arasındadır.
Hamilelik döneminde idrar yolu enfeksiyonları sık görülür ve dikkat edilmesi gerekir. Hormonlardaki değişiklikler, vajinadaki floranın değişmesi, şeker hastalığı, böbrek rahatsızlıkları ve cinsel ilişki gibi faktörler süreci daha karmaşık hale getirebilir.
İdrar tahlili ve idrar kültürü genellikle tanı ve tedavi için yeterlidir. Karmaşık durumlarda böbrek ve mesane ultrasonu, sistoskopi ve BT gerekebilir. Antibiyotikler idrar yolu enfeksiyonları için ilk basamak tedavidir. Tedavi sürecini hızlandırmak için su tüketimi artırılmalı, kahve, alkol ve kafein içeren içecekler azaltılmalı, dengeli ve sağlıklı beslenilmeli, probiyotik ağırlıklı besinler tüketilmeli ve karın bölgesi sıcak tutulmalıdır. Ayrıca maydanoz ve şekersiz kızılcık suyu gibi idrar söktürücü etkisi bulunan besinler tüketilmeli, C vitamini alımı artırılmalıdır.
Prof. Dr. Özdemir, “İdrar yolu enfeksiyonları toplum sağlığı için ciddi bir sorun oluşturmaktadır. Enfeksiyonların erken tanı ve yeterli tedavisi, komplikasyonların önlenmesi açısından çok önemlidir” diyerek sözlerini tamamladı.
(HADİYE AYŞE İRİM)
