Tarım ve Orman Bakanlığınca nesli tehlike altında olan türlerle ilgili yürütülen çalışmalar kapsamında, son 10 yılda 154 turna halkalandı, 54 bireye verici takıldı. Bu sayede turnaların hangi alanlarda ürediği ve kışladığı gibi bilgiler tespit ediliyor. Türkiye, farklı iklim ve doğal ekosistemlere sahip olması nedeniyle turnanın kuluçkaya yattığı, kışladığı ve göç sırasında konaklama alanı olarak kullandığı dünyadaki nadir ülkelerden biri konumunda bulunuyor. Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünce (DKMP) kuşların göçleri, üremeleri, hayatta kalma başarıları gibi verilerin elde edilmesine yönelik halkalama ve verici takılması çalışmaları yürütülüyor.
DKMP, 2013 yılında hazırladığı Turna Eylem Planı ile nesli tehlike altında olan türlerden olan turna popülasyonlarını düzenli olarak takip ediyor. Bu kapsamda, Türkiye'de ilk turna halkalama çalışması 2014 yılında DKMP'nin Almanya'dan bir sivil toplum kuruluşu ile yaptığı iş birliğiyle başladı. Üç yıl süren bu ortak çalışmanın ardından, eğitilen ve halkacı sertifikası alan kişiler, pandemi dönemi hariç 10 yıldır düzenli olarak halkalama ve verici takma çalışmalarını aralıksız sürdürüyor. Bu çerçevede, Bolu, Samsun, Tokat, Giresun, Sivas, Erzincan, Erzurum, Muş, Ağrı, Iğdır, Kars ve Ardahan illerinde toplam 154 turna halkalandı, 54 bireye de verici takıldı.
Verici takma çalışmaları sonucunda elde edilen verilerin analizine göre, Sivas başta olmak üzere Ardahan, Erzurum, Erzincan, Van, Muş gibi illerde üreyen turnalarının büyük bir oranda kışlama için Kayseri'de bulunan Sultan Sazlığı Milli Parkı ile Adana'da bulunan Yumurtalık Lagünü Milli Parkı ve Akyatan-Tuzla Yaban Hayatı Geliştirme Sahalarını tercih ettikleri görüldü. Bu alanlar aynı zamanda uluslararası sözleşmeyle korunan “Ramsar Sulak Alanı" statüsü ile de korunan alanlar kapsamında bulunuyor. Yapılan gözlemlere göre Türkiye'de Avrasya turnası (Grus grus) ve telli turna (Anthropoides virgo) olmak üzere 2 turna türüne rastlandı. Avrupa'da kuluçkaya yatan turnalar kışı Fransa, İber Yarımadası, Türkiye, Kuzey ve Doğu Afrika'da geçiriyor. Afrika'da kışlayan turnaların önemli bir kısmı kışlama alanlarına Anadolu üzerinden geçiş yapıyor. Turnaların Batı ve Orta Anadolu üzerinden geçişleri ile ilgili 1982 yılında yürütülün detaylı bilimsel çalışmada toplam 12 bin 960 birey tespit edilmişti.
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, biyolojik çeşitliliğin bir ülkenin serveti olduğunu belirterek, biyolojik çeşitliliği korumak için gayret gösterdiklerini vurguladı. Nesli tükenme tehlikesi altında olan turnaların korunmasına dönük tedbirler aldıklarını anlatan Yumaklı, Bakanlığa bağlı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünün bu konuda çalıştığını dile getirdi. Bakan Yumaklı, alınan tedbirlerle turna popülasyonunun düzenli takip edildiğine dikkati çekerek, “Biyolojik çeşitliliğimize sahip çıkıyoruz. Sorumluluğumuzun bilinciyle çalışmalarımız, tedbirlerimiz ve yeni projelerimizle, nesli tükenme tehlikesi altında olan türlere umut olmaya ve onları korumaya devam edeceğiz. Bilim insanlarımızın, sivil toplum kuruluşlarımızın ve vatandaşlarımızın iş birliği ile güzel sonuçlar alıyoruz. Onların korunması bu canlılara hepimizin ortak borcudur." ifadelerini kullandı.
(ERHAN TAYLAN)
