Son dönemde Çanakkale`nin de aralarında bulunduğu çok sayıda ilde yaşanan yapı denetim şirketlerinin kapatılması inşaat sektörünü kısa süreli de olsa `kaotik` bir ortama soktu. Kapanan şirketlerin elinde bulunan projeler beklemeye alındı, yeni yapı denetim şirketleri bulunmaya çalışıldı. Kapanan şirketlerde çalışan teknik ve yardımcı elemanlar işsiz kaldı, proje sahipleri mağdur oldu. Yaklaşık 15 yıldır uygulanan, önce 19 il ile başlayan ardından 2011 yılında 81 ilde aktif hale getirilen yapı denetim şirketleri, yasadan kaynaklanan eksiklikler neden ile mağdur oluyor. Çünkü yasaya göre tek ceza; Kapatma!
“Firmalar gereksiz yere kapatıldı”
Yapı Denetim Şirketlerinin çatı örgütü olan Yapı Denetim Kuruluşları Birliği Genel Başkanı Tekin Saraçoğlu, Gazetemiz Çanakkale OLAY`a özel açıklama yaparak, yeni bir yasa taslağının kabul edildiğini ifade söyledi. Birçok ilde gereksiz yere kapatmaların yaşandığının altını çizen Saraçoğlu, “Bu durum, bir yerde yasadan gelen sistemin bozukluğundan kaynaklanıyor. Şöyle ki; 4708 sayılı yasada tek bir ceza maddesi var. başından bu yana bu uygulanıyor. Bu ceza kapatma cezasıdır. İmalattaki projedeki basit bir değişiklikten dolayı bile kapatma cezası ile karşılaşılabiliyor. Bu cezaya maruz kalan firmanın değir projeleri de ellerinden alınıyor. O arada işini düzgün yapan müteahhitler de mağdur oluyorlar. Biz bu durumu uzun süredir takip ediyoruz. Bu durumun düzenlenmesi ile ilgili olarak, bu seçim dönemine girilmeden önce meclisin son gününde, ceza maddelerinin değiştirilmesi ile ilgili yasa taslağı kabul edildi. Bu da yaklaşık 10 yıllık bir çalışmanın sonucuydu. Pilot uygulama ile başlayan uygulama 15 yılı buldu, bu ceza maddeleri ile ilgili olarak her kesin de kabul ettiği yanlış bir uygulamaydı. Bundan sonra firmaların kapanması zorlaşıyor, ama `kaçak kat` ya da `taşıyıcı sistem` ile ilgili bir yanlış yapılırsa, binayı ve insan hayatını tehlikeye atan bir yanlışlık var ise, bu tip hallerde kapatma cezası uygulanacak. Ancak İstanbul ve diğer illerde birçok firma gereksiz yere kapatıldı. Çok kişi mağdur oldu bugüne kadar” ifadelerini kullandı.
“600`ün üzerinde şirket, 2000 civarı mühendis cezalandırıldı”
“Türkiye genelinde, bugüne kadar 600`ün üzerinde ceza uygulandı. Bu cezaların tamamında kapatma geldi” diyen Saraçoğlu, “2000`e yakın mühendis ceza aldı. Bunların yüzde 90`ı gereksizdi. Para cezası ya da ihtar ile geçiştirilebilecek durumlarda bile kapatma cezaları uygulandı. Mühendisleri ve bu şirketlerde çalışan insanlar boşta kalmazlar, müteahhitler de mağdur olmazlardı. Bu süreçte 5 bin ile 10 bin proje arasında proje sekteye uğratıldı. Önceden 19 ilin tamamında kapatma olmuştu, sonrasında uygulama 81 ile çıkınca, 30`a yakın ilde de kapatmalar gerçekleşti. Yaklaşık 15 yıllık süreçte 500 civarında olan kapatma sayısı, son dönemde gerçekleşen 200 civarındaki kapatmalar ile 700`lere yaklaştı. Özellikle bazı küçük illerde firma sayısı çok az, örneğin tek yapı denetim şirketinin olduğu yerler var. oradaki şirket kapandığında ne olacak? Projeler duruyor, 200 kilometrelik yerden gelecek mühendisler ile sorun çözülmeye çalışılacak. Biz bugüne kadar beklettik birçok dosyayı. Dosyalar bekliyordu, ama yasa çıkması uzayınca bürokrasiyi daha fazla bekletemedik” ifadelerini kullandı.
“Proje sahipleri mağdur oluyor”
“Tabi bir yapı denetim şirketi kapatıldıktan sonra, elinde kalan projeler, proje sahipleri ya da müteahhitler tarafından başka bir yapı denetim kuruluşuna götürülüyor” diyen Saraçoğlu, “Bu süreç de oldukça sıkıntılı ve zar. Yarım işi de kimse almıyor kolay kolay, dolayısıyla kapanan bir yapı denetim şirketinin elindeki projelerin birçok mağduru oluyor. İşini düzelten müteahhitler ceza almıyor, işini düzeltmesine rağmen mühendisler ceza alıyorlar. Burada müteahhitlerin ve öncelikle belediyelerin yapı denetime karşı bir dirençleri oluştu. Ondan dolayı sistem zarar gördü, geri plana atıldı, önemsenmedi, cezalar verildi. Yapı denetimleri bir yerde günah keçisi olarak tuttular. Ücretler aşağıya çekildi. Firma sayısı illerde sınırlıydı, ihtiyaca göre kuruluyordu. 2012 yılında firma sayısını serbest bıraktılar. İhtiyaç bu kadar yoktu. Tüm bu gelişmeler sistem darbe vurdu. Bu süreçte `merdivenaltı` dediğimiz firmalar oluşturuldu. Bunlar sistemi de doğal olarak bozdu” şeklinde konuştu.
“Kapatılma kararı adil değil”
Çanakkale Müteahhitler Birliği Derneği Başkanı Hakan Vural ise; yapı denetim şirketlerinin kapatılmasından üzüntü duyduklarını ifade ederek, “Yapı denetim şirketleri ile müteahhitler, aslında bir elmanın yarısı gibi, birbirinden ayrılmaz parçalardır. Yapı denetim şirketlerinin ülkemizdeki güvenli konut üretiminde payı ve faydası çok fazla. Çanakkale`de dört tane güzide şirketimizin kapatılmasını üzülerek karşıladık. Ki, yaptıkları işlerde de çok küçük, eften-püften gerekçelerle kapatıldıklarını onları beyanından anlamaktayız. Umarım önümüzdeki dönem, böyle uygulamalar tekrarlanmz, bu arkadaşlarımız da sektöre kaldıkları yerden hizmet vermeye devam edeceklerdir. Bu tür kurumlarda devamlılık esastır, bu anlamda ciddi suç unsuru oluşmadığı sürece kapatılma kararı verilmesinin adil olmadığını düşünüyoruz” dedi.
