Gölge Oyunu Nedir? Bu Eğlenceli Sanatı Nasıl Oynanır?
Gölge oyunu, geleneksel kültürümüzün en önemli köşe taşlarından biridir. Türklerde gölge oyununun ne zaman, nasıl ortaya çıktığı, nasıl çeşitli rivayetlere rastlıyoruz, nasıl oyunun tipleri, sesleri ve tasvirleri oluşturuluyoruz gibi soruların cevaplarını bu makaleyi okuyun.
Gölge oyunu, Türk kültürünün en eski ve en zengin sanatlarından
biridir. Gölge oyunu, hayal gücüne dayalı bir gösteri sanatıdır.
Gölge oyununda, ışık kaynağı önünde perdeye yansıyan gölgeler,
insanlar, hayvanlar, eşyalar gibi figürleri canlandırır. Gölge
oyununda, oyuncuların seslendirme, müzik ve komedi yetenekleri de
önemlidir. Gölge oyunu, hem eğlenceli hem de eğitici bir
sanattır.
Gölge Oyunu Nedir?
Gölge oyunu, geleneksel olarak hayvan derilerinden kesilerek
hazırlanmış insan, hayvan, eşya gibi figürlerin bir ışık kaynağı
önünde oynatılarak, gölgelerinin gerdirilmiş, beyaz bir perdeye
düşürüldüğü gösteri sanatıdır. Gölge oyununda resimlerin
gölgelerinden yararlanılır. Gölge oyununda önemli bir tasarım
olan gölgenin koyu rengini etkileyen etmen ilgili nesnenin
saydamlık derecesi ve kullanılan ışık kaynağının kuvvetidir.
Burada ışık kaynağının açısı da gölgenin boyutunu
belirlemektedir. İlgili olan nesne ışıkla perde arasında git gel
yapılarak gölge oyunu oynanır. Burada gölgenin büyüklüğü bu git
gel hareketlerine göre değişkenlik gösterir. Aynı zamanda
doğaçlama olan bu oyunda gölgeler hareket ettirilirken ilgili
nesnelere ses ve konuşma özelliği de yüklenir. Burada gölge oyunu
gerçekleştirmek isteyen kişilerin tiyatro yeteneğinin de
bulunması şarttır.
Gölge Oyunu Nasıl Oynanır?
Gölge oyununun bilinen özellikleri dikkat çekmektedir. Bu
özelliklerden en önemlisi de doğaçlama şeklinde yapılmasıdır.
Örneğin Türk edebiyatında yer alan en bilindik gölge oyunu
Karagöz ile Hacivat olarak geçmektedir. Birçok kişi çocukken
bilmeden çeşitli oyuncaklardan gölge oluşturarak bu oyunun
temellerini aslında oynamıştır.
Gölge Oyunlarının her bir çeşidi geleneksel yapıdadır. Eğlenceli
olarak bilinen gölge oyununu oynamak için ışık ve gölge
tekniklerini iyi bilmek gerekmektedir. Gölge Oyununda önemli bir
tasarım olan gölgeler hareket ettirilirken ilgili nesnelere ses
ve konuşma özelliği de yüklenir. Burada gölgeler hareket
ettirilirken ilgili nesnelere ses ve konuşma özelliği de
yüklenir.
Gölge Oyunu Karakterleri Ve Şekilleri Nasıldır?
Gölge Oyununda karakterleri ve şekilleri şöyle
sınıflandırılabilir:
- Mukaddime: Giriş bölümünde karakterler tanıtılır.
- Muhavere: Atışma bölümünde karakterler karşı karşıya gelerek
tartışılır.
- Fasıl: Bitiş bölümünde karakterler sonucunu anlatır veya
müzikle biten bir sahne vardır.
- Zenne: Zenginlik sembolüdür.
- Çelebi: Zenginlik sembolüdür.
- Tuzsuz Delibekir: Zenginlik sembolüdür.
- Beberuhi: Zenginlik sembolüdür.
- Tiryaki: Zenginlik sembolüdür.
- Acem: Zengin
- Karagöz: Gölge oyununun ana karakteridir. Halkın
temsilcisidir. Zeki, muzip, kurnaz, cesur, dürüst, çalışkan,
fakir, sevecen, kavgacı, alaycı, şakacı, aşık, kıskanç, inatçı,
meraklı, maceracı, yalancı, korkak, açgözlü, cimri, yoksul, kaba,
kültürsüz, yaramaz, haylaz, gülünç, komik, eğlenceli, sevimli,
sempatik, çirkin, kambur, kara, tek gözlü, sakallı, bıyıklı,
kocaman burunlu, kocaman ağızlı, kocaman kulaklı, kocaman dişli,
kocaman göbekli, kocaman ayaklı, kocaman elleri olan bir
karakterdir . Karagöz, her zaman Hacivat ile atışır, onunla kavga
eder, onunla barışır, onunla iş yapar, onunla maceraya atılır,
onunla eğlenir, onunla ağlar, onunla güler . Karagöz, Türk
halkının özünü yansıtan bir karakterdir.
- Hacivat: Gölge oyununun diğer ana karakteridir. Sarayın
temsilcisidir. Eğitimli, kültürlü, bilgili, zengin, nazik, kibar,
saygılı, dindar, ahlaklı, dürüst, çalışkan, ciddi, mantıklı,
akıllı, uslu, düzenli, temiz, titiz, yakışıklı, beyaz tenli, uzun
boylu, ince yapılı, düzgün yüzlü, düzgün burunlu, düzgün ağızlı,
düzgün kulaklı, düzgün dişli, düzgün göbekli, düzgün ayaklı,
düzgün elleri olan bir karakterdir . Hacivat, her zaman Karagöz
ile atışır, onunla kavga eder, onunla barışır, onunla iş yapar,
onunla maceraya atılır, onunla eğlenir, onunla ağlar, onunla
güler . Hacivat, Türk halkının özünü yansıtan bir karakterdir.
Gölge oyununun diğer karakterleri ve şekilleri ise şunlardır:
-
Matiz: Karagöz’ün arkadaşıdır.
Sarhoş, uyuşturucu bağımlısı, deli, aptal, saf, tembel,
yalancı, korkak, açgözlü, cimri, pis, kirli, gülünç, komik,
eğlenceli, sevimli, sempatik, çirkin, kısa boylu, şişman,
kocaman burunlu, kocaman ağızlı, kocaman kulaklı, kocaman
dişli, kocaman göbekli, kocaman ayaklı, kocaman elleri olan bir
karakterdir . Matiz, Karagöz’ün yaptığı işlere yardım eder,
onunla maceraya katılır, onunla eğlenir, onunla güler .
-
Cevriye: Karagöz’ün karısıdır. Güzel,
alımlı, çekici, bakımlı, zengin, nazlı, kaprisli, kıskanç,
inatçı, dediğim dedik, kavgacı, alaycı, şakacı, aşık, sevecen,
eğlenceli, sevimli, sempatik, beyaz tenli, uzun boylu, ince
yapılı, düzgün yüzlü, düzgün burunlu, düzgün ağızlı, düzgün
kulaklı, düzgün dişli, düzgün göbekli, düzgün ayaklı, düzgün
elleri olan bir karakterdir . Cevriye, Karagöz’ü çok sever, ona
çok bağlıdır, onunla kavga eder, onunla barışır, onunla
eğlenir, onunla ağlar, onunla güler .
-
Zuhal: Hacivat’ın karısıdır. Güzel,
alımlı, çekici, bakımlı, zengin, nazlı, kaprisli, kıskanç,
inatçı, dediğim dedik, kavgacı, alaycı, şakacı, aşık, sevecen,
eğlenceli, sevimli, sempatik, beyaz tenli, uzun boylu, ince
yapılı, düzgün yüzlü, düzgün burunlu, düzgün ağızlı, düzgün
kulaklı, düzgün dişli, düzgün göbekli, düzgün ayaklı, düzgün
elleri olan bir karakterdir . Zuhal, Hacivat’ı çok sever, ona
çok bağlıdır, onunla kavga eder, onunla barışır, onunla
eğlenir, onunla ağlar, onunla güler. (Haber Merkezi)