Celal Şengör Kimdir? Celal Şengör’ün Hayatı, Başarıları ve Tartışmaları

Celal Şengör, Türkiye’nin en ünlü ve en tartışmalı jeologlarından biridir. Yaptığı bilimsel çalışmalar, aldığı ödüller, katıldığı uluslararası kongreler ve yaptığı açıklamalarla sık sık gündeme gelir. Peki Celal Şengör kimdir, kaç yaşında, nereli, mesleği ne? İşte Prof. Dr. Celal Şengör’ün hayatı, biyografisi ve kitapları…

Celal Şengör Kimdir?

Celal Şengör, tam adıyla Ali Mehmet Celâl Şengör, 24 Mart 1955’te İstanbul’da doğdu. Rumeli göçmeni bir ailenin çocuğu olan Şengör, baba tarafından Arnavut, anne tarafından Sırp kökenlidir. Robert Koleji’nden mezun olduktan sonra ABD’ye gitti ve New York Eyalet Üniversitesi’nde jeoloji eğitimi aldı. Doktorasını Houston Üniversitesi’nde tamamladı. 1981 yılında Türkiye’ye döndü ve İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi’nde asistan olarak göreve başladı. 1992 yılında profesör oldu ve 2022 yılında emekliye ayrıldı.

Celal Şengör’ün Başarıları

Celal Şengör, yapısal jeoloji ve tektonik alanlarında yaptığı çalışmalarla dünyaca tanınan bir bilim insanıdır. Şerit kıtaların dağ kuşaklarının yapısına etkisini ortaya koyan ve Kimmer Kıtası adını verdiği bir şerit kıta keşfeden Şengör, birçok ulusal ve uluslararası ödüle layık görülmüştür. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Londra Jeoloji Cemiyeti Başkanlık Ödülü (1984)
• TÜBİTAK Bilim Ödülü (1986)
• Kültür Bakanlığı Bilgi Çağı Ödülü (1991)
• Bigsby Madalyası (1999)
• Gustav Steinmann Madalyası (2010)
• Arthur Holmes Madalyası (2018)
• Collège de France Madalyası
• Rammal Madalyası

Celal Şengör, ayrıca ABD Ulusal Bilimler Akademisi, Amerikan Felsefe Topluluğu, Rus Bilimler Akademisi ve Sırp Bilimler ve Sanatlar Akademisi üyesidir. Mehmet Fuat Köprülü’den sonra Rus Bilimler Akademisi’ne seçilen ikinci Türk profesördür. Fransa, İngiltere, Avusturya ve ABD’de misafir öğretim üyesi olarak çalışmış, birçok bilim dergisinin editörlüğünü ve yayın kurulu üyeliğini üstlenmiştir. 175 makale ve 6 kitap yayımlamıştır.

Celal Şengör’ün Tartışmaları

Celal Şengör, bilimsel başarılarının yanı sıra, yaptığı açıklamalar ve verdiği röportajlarla da sık sık eleştiriye maruz kalmaktadır. Şengör, Türk tarihi, Atatürk, Osmanlı, Hitler, Darwin, din, laiklik, eğitim, siyaset, kültür, sanat gibi pek çok konuda fikirlerini açıkça ifade eden ve çoğu zaman karşıt görüşlü kişi ve kurumlarla polemiğe giren bir isimdir. Şengör’ün bazı tartışmalı sözleri şunlardır:

• “Atatürk olmasaydı, bugün Türkiye diye bir şey olmazdı. Bugün Türkiye’nin yüzde 90’ı Arap olurdu.”
• “Hitler’in samimiyetine hayrandım, bu adam bütün varlığını milletine adamış bir adamdır, her şeyiyle.”
• “Darwin’in evrim teorisi, bilimsel bir gerçektir. Evrimi inkar edenler, dünyanın düz olduğunu iddia edenlerden farksızdır.”
• “Osmanlı, Türk tarihinin en büyük felaketidir. Osmanlı, Türkleri geri bıraktı, yozlaştırdı, kültürünü yok etti.”
• “Türkiye’de eğitim sistemi, çocukların zekasını öldürmek için tasarlanmış bir sistemdir. Türkiye’de eğitim yoktur, sadece eziyet vardır.”
• “Türkiye’de laiklik, dinin devlet tarafından kontrol edilmesi demektir. Bu, gerçek bir laiklik değildir. Gerçek laiklik, dinin toplumdan tamamen çıkarılması demektir.”
• “Türkiye’de kültür yoktur, sadece cehalet vardır. Türkiye’de sanat yoktur, sadece taklit vardır. Türkiye’de bilim yoktur, sadece kopya vardır.”

Celal Şengör, bu ve benzeri sözleri nedeniyle pek çok kişi ve kurum tarafından eleştirilmiş, hatta bazı davalarla karşı karşıya kalmıştır. Ancak Şengör, bu eleştirilere karşı aldırmadan, bildiğini okumaya devam etmektedir.

Celal Şengör’ün Kitapları

Celal Şengör, jeoloji ve tektonik alanlarında yazdığı bilimsel kitapların yanı sıra, deneme, makale, röportaj ve anı türünde de eserler vermiştir. Şengör’ün bazı kitapları şunlardır:

• Türkiye Jeolojisi (1984)
• The Large Wavelength Deformations of the Lithosphere: Materials for a History of the Evolution of Thought from the Earliest Times to Plate Tectonics (2003)
• Zümrütname (2008)
• Türkiye’nin Jeolojik Evrimi (2011)
• Bilim Tarihi (2012)
• Bilim ve Din (2013)
• Bilim ve Üniversite (2014)
• Bilim ve Türkiye (2015)
• Bilim ve Sanat (2016)
• Bilim ve Kültür (2017)
• Bilim ve Eğitim (2018)
• Bilim ve Siyaset (2019)
• Bilim ve Felsefe (2020)
• Bilim ve Tarih (2021)
• Bilim ve Gelecek (2022)

(Saim Tunçman)