Canan Dağdeviren, Türk fizik mühendisi, malzeme bilimci ve biyomühendis. Harvard Üniversitesi’nin Genç Akademi Üyeliği’ne seçilen ilk Türk olan Dağdeviren, aynı zamanda Massachusetts Institute of Technology’de (MIT) Medya Sanatları ve Bilimleri alanında LG Kariyer Geliştirme Profesörlüğü yapıyor. Peki, Canan Dağdeviren kimdir, hangi buluşlara imza attı, nasıl bir eğitim aldı? İşte, Canan Dağdeviren’in hayatı ve başarıları hakkında merak edilenler.
Canan Dağdeviren, 4 Mayıs 1985’te İstanbul’da doğdu. Aslen Sivaslı olan Dağdeviren, ilkokul ve ortaokul eğitimini Kocaeli’nde tamamladı. 1999 depreminde okulu hasar gördüğü için Adana Seyhan ÇEAŞ Anadolu Lisesi’ne misafir öğrenci olarak gönderildi. Ardından Ankara’da Hacettepe Üniversitesi Fizik Mühendisliği’nden 2007 yılında mezun oldu. İstanbul’da Sabancı Üniversitesi’nde tam burslu olarak Malzeme Bilimi ve Mühendisliği programındaki yüksek lisans eğitimini 2009’da bitirdi.
2009 yılında Fulbright bursu kazanarak ABD’de Illinois’te bir devlet üniversitesi olan University of Illinois at Urbana-Champaign’de Malzeme Bilimi ve Mühendisliği bölümünde doktora eğitimine başladı. Doktora süresince fizik, elektronik, kimya alanlarının kapsamına giren esnek ve katlanabilir, vücut içine ve deri üstüne yapıştırılabilir/giyilebilir elektronik aletler üzerinde çalışmalar yaptı. Doktora derecesini Aralık 2014’te aldı.
Canan Dağdeviren, 2015 yılında Harvard Üniversitesi’nin Genç Akademi Üyeliği’ne (Junior Fellow of Harvard) seçilen ilk Türk bilim insanı oldu. Bu unvan, Harvard Üniversitesi’nin kuruluşundan bu yana verilen en prestijli akademik ödüllerden biri olarak kabul ediliyor. Dağdeviren, Harvard Üniversitesi’nde Robert Langer’ın laboratuvarında doktora sonrası araştırmalarını sürdürdü.
2017 yılında ise Massachusetts Institute of Technology’de (MIT) Medya Sanatları ve Bilimleri alanında LG Kariyer Geliştirme Profesörlüğü’ne atandı. Dağdeviren, MIT Media Lab’da kendi Conformable Decoders araştırma grubunu yönetiyor. Grup, malzeme bilimi, mühendislik ve biyomedikal mühendisliğinin kesişme noktasında çalışıyor. Diğer uygulamaların yanı sıra algılama, çalıştırma ve enerji hasadı için ilgilenilen hedef nesne ile yakından entegre olabilen mekanik olarak uyarlanabilir elektromekanik sistemler oluşturuyorlar.
Canan Dağdeviren, 18 Eylül 2019 tarihi itibarıyla Kadir Has Üniversitesi Mütevelli Heyetinin de bir üyesidir.
Canan Dağdeviren, bilim dünyasında yaptığı çalışmalarla pek çok ödül ve takdir kazandı. Forbes dergisinin ‘30 yaşından küçük 30 bilim insanı’ listesine girdi. MIT Technology Review’un her yıl derlediği 35 Yaş Altı Mucitler listesinde yer aldı. Genç Bilim İnsanları için Bilim ve Bilim Yaşamı Ödülü, Çeviri Tıbbı Kategorisi Birincisi, NARSAD Genç Araştırmacı Ödülü gibi prestijli ödüllerin sahibi oldu.
Canan Dağdeviren, aile fertlerinin geçirdiği hastalıklardan esinlenerek kanser ve kalp hastalarının hayatını kolaylaştıracak buluşlar yaptı. 28 yaşında kalp yetmezliği sonucu hayata veda eden dedesinin ölümünü öğrendiğinde kendisi 28 yaşına gelene kadar kalp hastaları için bir şey yapmaya kendine söz verdi. Ve piezoelektrik aletleri kullanarak kalbin üzerine yapıştırılabilen ve kalbin atış enerjisini elektrik enerjisine dönüştürebilen giyilebilir bir kalp pili icat etti. Bu cihaz, kalp hastalarının sürekli pil değiştirmek zorunda kalmadan yaşam kalitelerini artırmayı amaçlıyor.
Canan Dağdeviren’in tasarladığı bir diğer cihaz ise cilt kanserini teşhis eden bir cihaz. Bu cihaz, cilt üzerine yapıştırıldığında, cilt altındaki dokuların sertliğini ölçerek kanserli hücreleri tespit ediyor. Bu sayede, cilt kanserinin erken evrede tanısı ve tedavisi mümkün oluyor.
Canan Dağdeviren, doğadan ve insan vücudundan alınan hayati bilgilerin çeşitli fiziksel modellerde “kodlandığına” inanıyor. Araştırmaları, bu kalıpları yararlı sinyallere ve/veya enerjiye “çözebilen” uyumlu kod çözücülerin yaratılmasına odaklanıyor.
Canan Dağdeviren, Türkiye’nin bilim dünyasındaki genç yeteneklerinden biri olarak gösteriliyor. Dünyanın en iyi üniversitelerinden ikisinde birden aynı anda proje yürütme ayrıcalığına sahip. Farklı disiplinleri buluşturan icatlarıyla daha 30 yaşına gelmeden medikal teknoloji alanında dünyada önemli bir isim olarak gösterilmeye başlandı.
(Esra Güller)
