Açığa satış, borsada sahip olunmayan bir hisse senedini yüksek fiyattan satıp, düşük fiyattan geri alarak aradaki farktan kâr elde etme işlemidir. Açığa satış işlemi, hisse senedi fiyatlarının düşüş eğiliminde olduğu piyasalarda avantajlıdır. Açığa satış işlemi nasıl yapılır, hangi koşullarda yapılır, riskleri nelerdir? İşte açığa satış hakkında merak edilenler.
Açığa satış işlemi yapmak isteyen yatırımcının öncelikle aracı kurumla bir sözleşme imzalaması gerekir. Bu sözleşme ile yatırımcı, açığa satacağı hisse senedini ödünç almayı ve sonradan yerine koymayı taahhüt eder. Ayrıca yatırımcının hesabında belirli bir oranda öz kaynak bulundurması da zorunludur.
Açığa satış işlemi yapmak için yatırımcının sahip olmadığı bir hisse senedi için satış emri vermesi gerekir. Bu emir baştan açığa satış olarak girilmelidir. Satış emri gerçekleştikten sonra yatırımcının hesabına hisse senedinin satış bedeli yansır. Yatırımcı bu bedeli başka işlemlerde kullanabilir.
Açığa satış işlemi, aynı gün içinde kapatılabilir ya da ertesi güne taşınabilir. Aynı gün içinde kapatılması durumunda yatırımcının herhangi bir ödünç alma zorunluluğu yoktur. Ancak ertesi güne taşınması durumunda yatırımcının ödünç aldığı hisse senedini yerine koyması gerekir. Bu işlem için aracı kurumlar belirli bir komisyon alabilir.
Açığa satış işleminin kapatılması için yatırımcının aynı hisse senedini daha düşük fiyattan alması gerekir. Böylece aradaki fark kadar kâr elde edilmiş olur. Ancak hisse senedinin fiyatının artması durumunda zarar edilir.
Açığa satış işlemi yapmak için bazı koşulların sağlanması gerekir. Bunlar şöyle sıralanabilir:
Açığa satış işlemi yapmak, yüksek kazanç sağlayabileceği gibi yüksek risk de taşımaktadır. Açığa satış işleminin riskleri şunlardır:
Piyasa riski: Açığa satış yapılan hisse senedinin fiyatının beklenmedik şekilde yükselmesi durumunda zarar edilir. Bu zararın sınırı yoktur. Açığa satış yapan yatırımcı, piyasa fiyatlarını yakından takip etmeli ve zararını sınırlamak için stop-loss emri verebilir.
Likidite riski: Açığa satış işlemi kapatmak için hisse senedini düşük fiyattan almak gerekir. Ancak piyasada yeterli satıcı olmayabilir ya da hisse senedi fiyatı çok düşük olmayabilir. Bu durumda açığa satış işlemi kapatılamaz ya da kâr elde edilemez.
Karşı taraf riski: Açığa satış işlemi yapmak için ödünç alınan hisse senedinin geri verilmesi gerekir. Ancak ödünç veren taraf, hisse senedini geri isteyebilir ya da ödünç verme koşullarını değiştirebilir. Bu durumda açığa satış işlemi kapatılmak zorunda kalınabilir.
Operasyonel risk: Açığa satış işlemi yapmak için aracı kurumla sözleşme imzalamak gerekir. Ancak aracı kurumun iflas etmesi, hata yapması, dolandırıcılık yapması gibi durumlarda açığa satış işlemi zarara uğrayabilir.
