Okyanuslar, atmosferdeki sera gazlarının yüzde 90’ını emerek, küresel ısınmanın etkilerini azaltıyor. Ancak bu durum, okyanusların ısınmasına ve asitlenmesine neden oluyor. 2023 yılında, okyanusların üst 2000 metrelik bölümü, 2022 yılına göre 15 zettajoule (1 zettajoule = 10^21 joule) daha fazla ısı aldı. Bu, okyanusların 1950’lerden beri ölçülen en yüksek sıcaklığına ulaştığı anlamına geliyor. Ayrıca, 2023 yılında, El Niño olayının da etkisiyle, küresel deniz yüzeyi sıcaklığı da rekor seviyeye çıktı.
Okyanus suyu sıcaklıklarının rekor kırmasının temel nedeni, insan faaliyetleri sonucu artan sera gazı emisyonlarıdır. Fosil yakıtların yakılması, atmosferdeki karbondioksit, metan, azot oksit gibi gazların miktarını artırarak, güneş ışınlarının yeryüzüne ulaşmasını kolaylaştırır. Ancak bu ışınlar, yeryüzünden yansıyarak geri dönmek isterken, sera gazları tarafından tutulur ve ısınmaya neden olur. Bu ısınma, hem karada hem de denizde sıcaklık artışına yol açar. Özellikle, okyanuslar, atmosferden çok daha fazla ısı alarak, küresel ısınmanın en büyük depolama alanı haline gelir.
Okyanus suyu sıcaklıklarını etkileyen bir diğer faktör de, doğal iklim değişkenliğidir. Bunlardan en önemlisi, Pasifik Okyanusu’nda meydana gelen El Niño ve La Niña olaylarıdır. El Niño, Pasifik Okyanusu’nun doğu kıyılarında deniz yüzeyi sıcaklığının artması, La Niña ise azalması anlamına gelir. Bu olaylar, küresel hava dolaşımını ve yağış rejimini etkiler. 2023 yılında, güçlü bir El Niño olayı yaşandı ve bu da küresel deniz yüzeyi sıcaklığını yükseltti.
Okyanus suyu sıcaklıklarının artması, hem okyanus ekosistemleri hem de insanlar için ciddi sonuçlar doğuruyor. Bunlardan bazıları şunlardır:
Okyanus suyu sıcaklıklarının artmasının önüne geçmenin en etkili yolu, sera gazı emisyonlarını azaltmaktır. Bu da, fosil yakıtlardan yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş, enerji verimliliğini artırma, ormanlık alanları koruma ve ağaçlandırma, ulaşım ve tarım sektörlerinde düşük karbonlu çözümler geliştirme gibi önlemleri gerektirir. Ayrıca, okyanusların sağlığını korumak ve iyileştirmek için, deniz kirliliğini önleme, aşırı avcılığı durdurma, deniz koruma alanları oluşturma gibi adımlar atılmalıdır.
(SAİM TUNÇMAN)